Fizika fakulteti

---

MIRZO ULUG`BEK NOMIDAGI O`ZBEKISTON MILLIY UNIVERSITETI

FIZIKA FAKULTETI

YARIMO'TKAZGICHLAR VA POLIMERLAR FIZIKASI KAFEDRASI

XONA SHAROITIDA QO'LASH UCHUN UCHUN MAXSUS QUYOSH

ELEMENTLARINING XUSUSIYATLARI

Magistrlik desertatsiya

Sheroyev Jonibek Xazratqul o'g'li

Ilmiy raxbar:

f.-m.f.PhD. Abdulxaev O. A.

Kafedra mudiri:

f.-m.f.PhD. Xolmo'minov A.

Toshkent 2022.

---

Ñîäåðæàíèå

2

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2

3

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

3

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

3

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

3

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

3

3

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

3

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

4

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

4

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

4

4

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

4

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

4

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

4

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

4

4

1

---

1 Kirish

1.1 Kirish

O`zbekistonda quyosh energiyasidan foydalanish uchun ruxsatnoma shart emas, buning uchun soliq to`lanmaydi

 Energetika vazirligi Energetika vazirligi uyida quyosh energiyasidan foydalanuvchi jismoniy shaxslar uchun

hech qanday ruxsatnoma talab etilmasligini ma'lum qildi. Shuningdek, ulardan hech qanday soliq va boshqa

turdagi to`lovlar undirilmaydi.Energetika vaziri o`rinbosari Sherzod Xo`jayevning ma'lum qilishicha, aholi tomonidan

quyosh yordamida o`z ehtiyojlari uchun energiya ishlab chiqarganda soliqqa tortiladi, degan gapning o`zi davlat

siyosatiga qarshi ketishni anglatadi. Hech qanday soliq yo`q, qo`shimcha to`lov ham yo`q. Aksincha, mana

shunday texnologiyalarni import qilish, ishlab chiqarishda davlat tomonidan chegirma va preferensiyalar berilgan.

Mahsulot tannarxini pasaytirish, aholi orasida mahsulot ommaviyligini kengaytirishi uchun bu ishlar bajariladi,

 deydi vazir o`rinbosari.

2

---

2 Quyosh panellari

2.1

Quyosh panellari va turlari

Quyosh panellari quyoshdan hech qanday harakatlanuvchi qismlar, nol emissiya va parvarish qilinmasdan quyosh

nurini elektr energiyasiga aylantirib erkin energiya hosil qiladi. Quyosh batareyalari, quyosh energiyasidan elektr

energiyasi ishlab chiqaradigan individual silikon kameralar to'plami. Fotonlar (engil zarrachalar) nozik silikon

plitalarining yuzasigazarba berishda elektr toki ishlab chiqaradi. Yagona quyosh xujayrasi faqat taxminan 1/2

(.5) volt hosil qiladi. Biroq, taxminan 25 dyuymli 54 dyuymli 12 voltli panel taxminan 17 voltslitepalikli

chiqimlarni ishlab chiqarish uchun ketma-ket simlar bilan bog'langan 36 ta kamerani o'z ichiga oladi. Quyosh

panelini 24 voltli chiqishi uchun sozlash mumkin bo'lsa, 72 takameralar bo'ladi, shuning uchun 36 ta har ikkala 12

voltsli guruhlar ko'pincha ketma-ket ulanishi mumkin, bu odatda quyosh panelini 24 sariqqa chiqarish imkonini

beradi. Yukostida (masalan, batareyalarni zaryadlashda), bu kuchlanish 12 dan 14 voltgacha tushadi (12 voltli

konguratsiya uchun) va bu o'lchamdagi panel uchun 75 dan 100 vattgachabo'ladi.

2.2 Monokristalli quyosh paneli

Eng samarali va qimmat quyosh panellari Monokristalin hujayralar bilanishlab chiqariladi. Quyosh plyonkalari

juda sof kremniydan foydalanadilar va murakkab kristalli o'sishni o'zichiga oladi. Uzunroq silikon majmuasi

ishlab chiqariladi. Ular 2-4 mm qalinlikdagi qalinligi disklar yokigofrirovkalarga bo'linadi, keyinchalik quyosh

panelida bir-biriga bog'langan alohida kameralarga ishlovberiladi.

2.3 Polikristalli quyosh paneli

Polikristalli hujayralar bilan ishlab chiqarilgan Multi-kristalli, quyosh panellaribiroz kamroq qimmatroq va biroz

kam samaraliroqdir, chunki hujayralar bitta kristallada yetishtirilmagan,ko'plab kristallarning katta qismida

ishlab chiqariladi. Ularga shaof shisha ko'rinishini beradi. Monokristallihujayralar singari, ular quyosh panelini

tashkil etuvchi alohida hujayralarni ishlab chiqarish uchun hamvazalarga bo'linadi.

2.4 Amorf quyosh paneli

Ular, albatta, kristal emas, balki, quyosh panelini yaratish uchun metall yoki shishakabi asosiy materiallarga

yupqa silikon qatlami yotadi. Ushbu Amorf quyosh paneli juda arzon, ammoularning energiya samaradorligi,

Monokristalin yoki Polikristalli quyosh paneli kabi bir xil kuch miqdoriniishlab chiqarish uchun juda kamroq

kvadrat kichraytirishi kerak. Amorf quyosh paneli, janubga qaraganuyingizda yuzasining katta maydonlarini

qoplash uchun, tom yopish materiallarining uzun choyshablarigaham o'rnatilishi mumkin.

3 Asosiy qism

3.1 Xona sharoitida qo'llash uchun maxsus quyosh elemntlari

Tadqiqot darajasidagi texnologiya bo'lib, uning namunasi yaratilgan Massachusets texnologiya instituti unda

quyosh xujayralari fotovoltaik materialni oddiy qog'oz kabi egiluvchan substratlarga joylashtirish orqali ishlab

chiqariladi kimyoviy bug 'cho'kmasi texnologiya.[1] Quyosh batareyalarini qog'ozga ishlab chiqarish texnologiyasini

tadqiqotchilar guruhi tomonidan ishlab chiqilgan Massachusets texnologiya instituti ning qo'llab-quvvatlashi

bilan Milliy Ilmiy Jamg'arma va Eni-MIT Ittifoqi Quyosh chegaralari dasturi.

3

---

3.2 Ïîñòàíîâêà çàäà÷è

3.3 Äîñòóïíûå ïðîãðàììíûå ñðåäñòâà

3.4 Ïîëó÷åííûå ðåçóëüòàòû

4 Àíàëèç ýêñïåðèìåíòîâ.

4.1 Ìîòèâàöèÿ

4.2 Ïîñòàíîâêà çàäà÷è

4.3 Äîñòóïíûå ïðîãðàììíûå ñðåäñòâà

4.4 Ïîëó÷åííûå ðåçóëüòàòû

Ðèñ. 1: Ëèíåéíûå ôóíêöèè.

Ññûëàåìñÿ íà ãðàôèê

5 Çàêëþ÷åíèå

4

---

Document Outline

• Kirish
  • Kirish
• Quyosh panellari
  •  Quyosh panellari va turlari
  • Monokristalli quyosh paneli
  • Polikristalli quyosh paneli
  • Amorf quyosh paneli
• Asosiy qism
  • Xona sharoitida qo'llash uchun maxsus quyosh elemntlari 
  • Постановка задачи
  • Доступные программные средства
  • Полученные результаты
• Анализ экспериментов.
  • Мотивация
  • Постановка задачи
  • Доступные программные средства
  • Полученные результаты
• Заключение