Nadjapova nigina abdurasulovna

II BOB.  FE’LIY VA ISMIY EVFEMIZMLARNING 

STRUKTUR-SEMANTIK TAHLILI 

 

Fors  tilida  evfemik  vositalarni  struktur  jihatdan  ikki  guruhga:  fe’liy  va  ismiy 

evfemizmlarga 

ajratish 

mumkin. 

Materiallar 

tahlili 

fors 

tilida 

ismiy 

evfemizmlardan  ko‘ra  fe’liy  evfemizmlar  soni  katta  qismni  tashkil  etishini 

ko‘rsatdi.  

 

2.1. Fe’liy evfemizmlarning tarkibiy turlari 

 

 Tadqiqotimiz davomida to‘plangan  materiallar tahlili  fe’liy evfemizmlarning 

tarkibiy  qismini  yasalish  jihatdan  4  turga  bo‘lib  o‘rganish  imkonini  berdi:  sodda, 

prefiksli, qo‘shma hamda frazeologik fe’liy evfemizmlar.  

 

2.1.1. Sodda fe’liy evfemizmlar 

 

Fe’llardan  qo‘pol  ma’noli  hisoblangan  sodda  fe’llarni  yumshatish  va  yuqori 

uslubiy tus berish uchun sodda fe’liy evfemizmlar qo‘llaniladi.  

ندروخ   

xordan

  “tanovul  qilmoq”,  “ovqatlanmoq”,  ندیشون 

nušidan 

“ichmoq” 

fe’llari  o‘rnida  bu  fe’lning  ancha  yumshoq  ekvivalenti      ندیماشآ 

āšāmidan

 

“ichmoq”,  “emoq”  fe’li  ishlatilishi  juda  ko‘p  hollarda  uchraydi.  Shu  bilan  birga 

fors tilida   دیریگب  

begirid

 “oling” bu so‘zning ancha yumshoq ma’nodoshi “دییامرفب” 

befarmāyid 

 so‘zi ishlatiladi. 

 

:تفگ و ذغاک وت دیچیپ و دروآ رد ار یهام 

دییامرفب 

“Māhi rā dar āvard va pičid tu kāqaz va goft:”

 

Befarmāyid  

[9:17]

 

 

“Baliqni olib qog‘ozga o‘rab dedi:” “Oling

”.

  

---

 

22 

Shu  bilan  birga  “iltimos,  ayting”,  “gapiring”  ma’nolarida  ham  دییامرفب

 

befarmāid

 so‘zi ishlatiladi.   

؟تسیچ ینعی موبلآ... اه موبلآ زا یکی دیدومرف 

Farmudid yeki az

 

ālbumhā… ālbum ya’ni čist

? [9:200] 

“Albomlardan biri haqida gapirdingiz .... albom o‘zi nima?” 

Ushbu  gapda   

دیدومرف 

 

farmudid

  so‘zi    دیتفگ   

goftid

  so‘zi  o‘rnida  qo‘llanilib 

hurmat bo‘yoqdorligini kuchaytirib kelgan.