Milliy g„oya tarixi va nazariyasi


Xush,  inson  fe‟l  –atvoriga,  gurux,  jamiyat  ma‟naviyatiga  ta‟sir



Download 1,4 Mb.
Pdf ko'rish
bet85/87
Sana18.01.2022
Hajmi1,4 Mb.
#391565
1   ...   79   80   81   82   83   84   85   86   87
Bog'liq
Milliy g„oya tarixi va nazariyasi

Xush,  inson  fe‟l  –atvoriga,  gurux,  jamiyat  ma‟naviyatiga  ta‟sir 
kiluvchi mafkuraviy omillarga nimalar kiradi
?  
Ezgu  fikr,  soglom  goya  Inson  fe‘l-atvoriga  mafkuraviy  ta‘sir 
kursatuvchi ushbu omillarni aloxida kurib utamiz.  
        Inson  fe‘l-atvoriga  ta‘sir  kursatuvchi  xamda  unda  sog‘lom  muloqot 
madaniyatini  shakllantirishda  xalq  e‘tiqodi  va  ruxi  juda  qudratli  ta‘sir  kuchiga 
ega  bo‘ladi.  Xalq  ruxi  va  undagi  e‘tiqodni  millatning  eng  ilg‘or  vakillari, 
mutafakkirlar  ifoda  etishadi.  Masalan,  Amir  Temur  va  Alisher  Navoiylarning 
yaratuvchilik,  bunyodkorlik  faoliyatlari  xalq  e‘tikodining  ulmas  namunasidir. 
Shu sababli shu jamiyatda yashovchi xar bir fukaro mana shunday xalq e‘tikodi 
ta‘sirlariga  berilgan  va  undan  ta‘sirlangan  xolda  shakllanadi.  Agar  inson 
bolasining  tugilish  onlaridan  boshlab  uning  ilk  rivojlanish  davrlari 
xususiyatlariga  e‘tibor  beradigan  bulsak  lastlab  u  tabiatan  fakat  o‘z  ichki 
xissiyotlari,  tuygulari  doirasida  rivojlanadi.  Ya‘ni  uning  uchun  o‘z  istak-
xoxishlari,  extiyojlari  va  ularning  kondirishdan  ortik  tashvish  yukday.  Lekin 
usha extiyojlar orasida ota-onasiga, eng yakinlariga nisbatan xissiy intilish, ular 
bilan  emotsional  mulokotga  kirish  istagi  kuchli  bulgani  sabab  u  insonlar 


jamiyati  va  undagi  munosabatlar  meyorlarini  sekin-asta  o‘zlashtirib  boradi.  3 
yoshdan  sung  oiladagi  muloqotga  tengkurlar  jamiyatidagi  mulokot  kushilishi 
munosabati  bilan  bola  xudbinlik  kayfiyatidan  yanada  tezrok  voz  kecha 
boshlaydi.  Aks  xolda  jamiyat,  kupchilik  uning  injikliklarini  kutarmaydi.  Shu 
tarika  soglom  mulokot  muxiti  bolani  kupchilikni  fikriga  ergashish,  kupchilik 
xak  deb  e‘tirof  etgan  axlok  meyorlarini  egallash,  insonparvarchilik 
tamoyillariga  amal  kilishga  urgatadi.  Shunday  kilib,  bola  uchun  keng  ijtimoiy 
muxitdagi  soglom  goyalardan,  xalq  ruxining  kadriyatlaridan  tula  baxramand 
bulish 
imkoniyati 
tugiladi. 
Kishida 
soglom 
mulokot 
madaniyatini 
shakllanishida  ezgu  fikrning  ta‘sirchanligi  aloxida  axamiyatga  ega.  Mulokot 
jarayonida fikrga, sog‘lom goyaga ega bulishi bu –masalani bir tomoni. Uning 
boshka muxim jixati ana shu fikrlarni bayon eta olish kobi liyatidir. Ya‘ni nima 
xakida  gapirish  emas,  u  to‘g‘rida  kanday  gapirish  xam  uta  muximdir. 
Mafkuraviy tarbiya va ta‘sir jarayonida xam gapga chechanlik, so‘z boyligi va 
uni  auditoriyaga  yetkaza  olish  muxim  axamiyatga  ega.  So‘z  goyaviy  ta‘sir 
vositasi  ekanligi.  Milliy  goyalarni  xalq  ongiga  yetkazishda  so‘z  asosiy  ta‘sir 
vositasi xisoblanadi. Shu sababli kadimgi Gretsiyada ritorika sanatiga juda katta 
e‘tibor  berilgan.  XX  asrning  60  –yillariga  kelib  tajriba  shuni  kursatdiki, 
mafkuraviy  va  siyosiy  targibot  xamda  ta‘sir  uchun  so‘z  va  nutkni  mutlak 
samarali deb bulmas ekan. Aytish kerakki, inson ongi xar doim xam  mantikka 
buysunavermaydi.  Bu  yo‘l  ko‘proq  ilm-fanga  taalluklidir.  Odamning  o‘zi 
ishonishni  xoxlamagan  narsaga  ishontirish  uta  mushkul  ish.  Kishilarga 
mafkuraviy ta‘sir ko‘rsatishda murakkab mantikiy fikrlar orqali emas, soddarok 
jonli  tilda  tushuntirishning  ta‘siri  kattadir.  Ya‘ni,  ommaga  chiroyli  ilmiy 
iboralardan  ko‘ra,  tabiiy,  odatiy,  kundalik  xayotda  ishlatiladigan  iboralar, 
so‘zlar tizimi tezrok va kuchliroq ta‘sir ko‘rsatadi.  

Download 1,4 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   79   80   81   82   83   84   85   86   87




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish