Istiqbollarini belgilash ilmiy-tadqiqot institutining

111
XALQ TA’LIMI:
MUAMMOLAR, IZLANISHLAR, YECHIMLAR
Bolalar cholg‘usida jo‘r bo‘lish
Bu  faoliyat  turi  eng  qiziqarli  mashg‘ulotdir,  chunki  bolalar  cholg‘ulari  jonli 
va tovushli o‘yinchoqlar sifatida har bir o‘quvchini qiziqtiradi. Bolalar cholg‘ulari, 
birinchi  navbatda,  o‘quvchilarda  ijrochilik  elementlari  orqali  ijodkorlik,  musiqiy 
o‘quv qobiliyatlarini rivojlantiradi.
Musiqa  madaniyati  darslarida  bolalar  cholg‘ularidan  foydalanish  yaxshi 
natijalar  berishi  bilan  birga,  o‘quvchilarning  darsga  intiluvchanligi,  qiziqishi 
hamda musiqiy o‘quvini oshiradi. Musiqa darslarida asosan, kuychan va kuychan 
bo‘lmagan (shovqinli) cholg‘ular qo‘llaniladi. 
1. Kuychang cholg‘uga metallofon va ksilafon kiradi.
2.  Kuychang  bo‘lmagan  cholg‘ularga:  doirachalar,  oddiy  cho‘p  qoshiqlar, 
kichik shiqildoqlar, safoillar, barabanchalar, uchburchak, markassa va rumbalar 
kiradi.
Bolalar cholg‘ularida jo‘r bo‘lish qo‘yidagicha amalga oshiriladi:
 
kuyni tinglab, chapak chalish va unga ritmik jo‘r bo‘lish.
 
Musiqaga ritmik jo‘r bo‘lishni aniq bajarganlar, bolalar cholg‘ularida jo‘r 
bo‘ladilar, asta sekinlik bilan jo‘r bo‘lishga qiynaluvchi (passiv) o‘quvchilarni ham 
o‘zlari bilan ijro etishga o‘rgatib boradilar. 
 
Bolalar  musiqaga  cholg‘ularida  jo‘r  bo‘lishda  turli  cholg‘ularidan 
almashtirib foydalanishlari mumkin. 
 
Sinf  2  guruhga  bo‘linadi.  1-guruh  chapak  va  cholg‘uda,  2-guruh  esa 
ovozda  usul  berish  (bum-bak,baka-baka-bum)  bilan  amalga  oshirishi  ham
 
mumkin.
 
Cholg‘u ijrochiligida grafik usulda ko‘rsatilgan ritmik tuzilmalarga qarab, 
chalish ham o‘quvchilar ijodkorligini oshiradi, faollashtiradi, ijrochilik malakalarini 
va musiqiy qobiliyatlarini har tomonlama rivojlantiradi.