Oliy va o’rta maxsus ta'lim vazirligi andijon davlat universiteti

Uchinchidan,
  ilmiy-ijodiy  faoliyat  jarayonining  turli  qirralarini  yaxlit  holda 
o‘rganish  va  undan  samarali  foydalanish  barkamol  insonni  tarbiyalashda  muhim 
vazifalardan  hisoblanadi.  Shuning  uchun  ham  davlatimiz  rahbari  I.A.Karimov 
“Jamiyatshunoslarimizga yordam berish, ular o‘z fikrlarini erkin, mas’uliyat bilan 
ifoda  etishlari  uchun  sharoit  yaratish,  ularning  ijodiy  va  ijtimoiy  faolligini 
rag‘batlantirish  lozimligini  tushunamiz.  Jumladan,  jamiyatshunoslik  tadqiqotlarini 
bajarish uchun davlat buyurtmalarining konkurs sistemasini shakllantirish maqsadga 
muvofiq  bo‘lur  edi”
140
  deb  yozgan  edi.  Zero,  ilmiy-ijodiy  faoliyatning  tarbiyaviy 
jihatlariga e’tiborni qaratish payti keldi. 
To‘rtinchidan,
  hozirgi  kunga  kelib  ilmiy-ijodiy  faoliyatning  yangidan-yangi 
g‘oya va tamoyillari ilmiy tadqiqot jarayoniga yanada kengroq kirib kelmoqda va bu 
esa zamonaviy fanda bir paytning o‘zida turli darajadagi fanlararo tadqiqot usullari 
va  paradigmalar  shakllanayotganligini  ko‘rsatadi.  Shu  ma’noda,  ushbu 
yo‘nalishdagi  sa’y-harakatlarning  samaradorligini  ta’minlaydigan  tadqiqotlar 
ko‘lamini kengaytirish va bu borada aniq taklif-tavsiyalarni ishlab chiqish muhim 
ilmiy-amaliy ahamiyatga ega.  
Beshinchidan,
 ilmiy-ijodiy faoliyat mehnat ekanligiga shak-shubha yo‘q, lekin u 
boshqa  barcha  aqliy  mehnat  turlaridan  katta  farq  qiladi.  Ilmiy  ijod  davomli 
hodisadir. Unda ijodkorning shaxsiy xislatlari – fazilatlari katta rol o‘ynaydi. Agar 
ijodkor mehnatkash, har bir kunini muayyan reja asosida tashkil qiladigan, vaqtning 
qadriga  yetadigan,  dadil,  qiyinchiliklardan  cho‘chimaydigan  bo‘lsa,  u  o‘z  ishini 
oxiriga  yetkaza  oladi.  Bordi-yu  buning  aksi  bo‘lsa,  ijodiy  maqsadlari  nari  borsa 
yaxshi  topilma  sifatida,  chiroyli  reja  tarzida  qolib  ketadi.  Bu  esa  ijodkor  shaxsiy 
xislatlarining ma’naviy-axloqiy jihatlarini (ayniqsa, olimlik axloqi va mas’uliyatini) 
chuqurroq tadqiq etishning qanchalik dolzarbligini ko‘rsatib turibdi.  
Oltinchidan,
  hozirgi  kunda  ilmiy-ijodiy  jarayonga  taalluqli  shunday  qarashlar 
mavjudki, unga ko‘ra yangilik va kashfiyotlar yaratilishi uchun nochiziqli fikrlashga 
tayanish zarur. Shu ma’noda, sinergetika ilmiy-ijodiy faoliyatdagi evristik jihatlarni 
                                                 
140
 Каримов И.А. Ўзбекистон мустақилликка эришиш остонасида. – Тошкент: Ўзбекистон, 2011. – 89 б. 

---

yangicha talqinda yoritib beruvchi paradigma sifatida namoyon bo‘lmoqda. Demak, 
bu sohadagi erishilgan yutuqlarni falsafiy-metodologik jihatdan o‘rganish bugungi 
kundagi dolzarb masalalardan hisoblanadi. 
Ye
ttinchidan,
 ijodning asosiy siri – insonning erkin faoliyatida namoyon bo‘ladi. 
Ammo ijodning ibtidosi o‘tmish natijasi emas, shuningdek, u tarixiy  yoki kosmik 
davrda ham amalga oshirilmaydi. Balki, u insonni mavjudligi bilan ham zamonga 
xos  sifatga  ega  bo‘ladi.  Tarixiylik  nuqtai  nazaridan  esa,  ijod  paradoksal  ravishda 
o‘tmishdan  rivojlanib  keluvchi,    bugun  va  kelajakni  bog‘lab  turuvchi  o‘ziga  xos 
fenomen  deb  tasavvur  qilinadi.  Shu  ma’noda,  ilmiy-ijodiy  faoliyatning  vorisiylik 
tamoyilini  falsafiy-metodologik  nuqtai  nazardan  tadqiq  etish  muhim  ahamiyatga 
ega.