Oliy va o’rta maxsus ta'lim vazirligi andijon davlat universiteti



Download 3,26 Mb.
Pdf ko'rish
bet168/266
Sana18.01.2022
Hajmi3,26 Mb.
#386759
1   ...   164   165   166   167   168   169   170   171   ...   266
Bog'liq
ilmiytadqiqotmetodologiyasipdf

umumilmiy metodlar
 deb ataladi. 
Ularga  oqilona  fikrlashning  barcha  metodlari  –  tahlil,  sintez,  mavhumlashtirish, 
umumlashtirish,  induksiya,  deduksiya  va  boshqalar,  shuningdek  kuzatish, 
eksperiment, modellashtirish, ideallashtirish kabi metodlar kiradi.  
Muammolar  kabi,  metodlarni  ham  haqiqiylik  yoki  soxtalik  nuqtai  nazaridan 
baholash mumkin emas. Metod yaxshi yoki yomon bo‘lishi, muayyan muammoni 
yechish  imkoniyatini  berishi  yoki  bermasligi  mumkin,  lekin  barcha  hollarda  u 
haqiqiy ham, soxta ham emas. Ba’zan biron-bir metodni «haqiqiy» deb nomlashlari 
mumkin,  lekin  bu  faqat  mazkur  metod  haqiqatning  tagiga  yetishni  ta’minlashini, 
ya’ni  muayyan  muammoni  yechishning «yaxshi», samarali  vositasi hisoblanishini 
anglatadi.  Xuddi  shuningdek,  biron-bir  metodga  nisbatan  ishlatilgan  «soxtalik» 
tushunchasi ham faqat metod mazkur muammoni yechishga yaroqli emasligi, ya’ni 
«yomon», samarasiz ekanligini anglatishi mumkin.    
Ilmiy  dalillar  nazariyaga  nisbatan  ham  ikki  xil  vazifani  bajaradi:  mavjud 
nazariyaga nisbatan ilmiy dalil yo uni mustahkamlaydi (verifikatsiya qiladi), yo u 
bilan  to‘qnashadi  va  uning  asossizligini  ko‘rsatadi  (falsifikatsiya  qiladi).  Biroq, 
boshqa  tomondan,  nazariya  empirik  tadqiqot  darajasida  olingan  ilmiy  dalillar 
yig‘indisini  shunchaki  umumlashtirishgina  emas.  Uning  o‘zi  yangi  ilmiy  dalillar 
olish  manbaiga  aylanadi.  Shunday  qilib,  empirik  va  nazariy  bilim  yaxlit  hodisa  – 
ilmiy  bilim  ikki  tomonining  birligi  hisoblanadi.  Bu  tomonlarning  muayyan  ilmiy 
bilish  jarayonidagi  o‘zaro  aloqasi  va  harakati,  ularning  o‘zaro  nisbati  nazariy 
bilimga  xos  bo‘lgan  shakllarning  izchil  qatori  yuzaga  kelishini  belgilab  beradi. 
Nazariy bilimning asosiy shakllari: ilmiy muammo, gipoteza, nazariya, tamoyillar, 
qonunlar, kategoriyalar, paradigmalardir.  

Download 3,26 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   164   165   166   167   168   169   170   171   ...   266




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish