Microsoft Word majmua Ta'lim sifati 2

Topshiriq: 
 
“PIRLS
  халқаро  тадқиқоти  ҳақида
”  мавзуси  бўйича  берилган  манба  (jadval) 
белгиланган шаклда ва ҳажмда шарҳланади. 
  O‘QISH SAVODXONLIGINING MAQSADI 
 
PIRLS 
 
ePIRLS 
 
Badiiy tajriba orttirish 
 
50% 
 
0% 
 
Axborot olish va undan foydalanish 
 
50% 
 
100% 
 
TUSHUNISH JARAYONI 
 
PIRLS 
 
ePIRLS 
 
Diqqatni 
jamlash 
va 
aniq 
ko‘rsatilgan 
ma’lumotlarni topish 
 
20% 
 
20% 
 
To‘g‘ridan to‘g‘ri xulosalar chiqarish 
 
30% 
 
30% 
 
G‘oyalar 
va 
axborotni 
talqin 
qilish 
va 
uyg‘unlashtirish 
 
30% 
 
30% 
 
Kontent  va  matn  elementlarini  baholash  va  tanqid 
qilish 
 
20% 
 
20% 
 
 
Berilgan manba belgilangan shaklda va hajmda sharhlanadi 
 
 
  AXBOROT MATNI 
Pingvinlar  sayyoramizning  janubiy  yarimsharida  yashovchi 
g’aroyib,  bir  qarashda  beso’naqay  bo’lib  ko’rinuvchi  jonivorlardir. 
Lekin  ular  faqat  quruqlikdagina  beso’naqaydir.  Hayotining  katta 
qismini suvda o’tkazadigan bu qushlar, suvdagina o’zlarini yaxshi his 
qiladilar  va  mohirona  ov  qiladilar.  Pingvinglar  hayoti  juda 
mashaqqatli,  juda  past  harorat  sharoitidan  ularniteri  ostidagi  qalin 
yog’  qatlami  va  qalin  patlari  sovuqdan  asraydi.  Patlarning  oq-  qora 
ranglari  ham  ularni  asraydi.  Orqa  tomonidagi  qora  rang  quyosh 
issiqligini  yutib  qo’shimcha  energiya  to’playdi.  Pingvinlar  qanday 
yuradi? 

---

Pingvinlar 
bo’yi 
1metrgacha, 
og’irligi 
30 
kilogrammgachayetadi.  Albatta  ularga  yurish  qiyin.  Yurishda 
qushlarga  tayanch  vazifasini  bajaruvchi  dumi  yordam  beradi. 
Pingvinlarning  ko’payishi  hayotidagi  juda  qiziq  bosqichdir. 
Urg’ochi pingvin 1 ta tuxum qo’yadi. Erkagi uni bostirib turadi. 
Ona  pingvin  bu  paytda  o’ziga  yemish  topish  uchun  dengiz 
tomon  yo’l  oladi.  Baxtli  ota  tuxumni  qorin  xaltasida  yashirib 
qo’yadi. Energiyani tejash maqsadida pingvinlar bir- biriga juda 
yaqinlashib, ba’zan joy almashlab to’da 
hosil qiladilar. Ikki oydan keyin esa uzoq kutilgan polapon dunyoga keladi. 
Agar  to’da  yuzlab,  ba’zan  minglab  qushlardan  iborat  bo’lsa,  bu  jarayonda 
tushunmovchilik  kelib  chiqadi.  Pingvinlar  bolasini  qanday  tanib  oladi?Hammasi  juda  oddiy. 
Pingvinlar bizga turlicha ko’rinsada, bolasini qichqirig’iga qarab taniydi. Mitti pingvin onasi 
chaqirgandan keyin biror mazali narsa bilan siylashini biladi. Urg’ochi pingvin kichkintoyini 
oshqozonidagi  ezilgan  baliq,  krevetka,  mayda  qisqichbaqasimonlar  bilan  oziqlantiradi.  Bu 
jarayon polapon 2 oylik bo’lgunicha davom etadi. Pingvinlar qanday raqsga tushadilar? 
Buni ular nima uchun va qachon qilishadi? 
Pingvinlaro’z  raqslarini  urg’ochi  pingvin  uchun,  hudud  uchun,  yemish  uchun,  ba’zan 
shunchaki  yakkakurashalrda  ga’laba  qozongach  ijro  etadilar.  Shuning  uchun  bu  raqslarni 
g’alaba  raqslari  ham  deb  ataydilar.  Raqs  paytida  erkak  pingvin  u  bilan  hazillashmaslik 
kerakligi  haqida  qichqiriqlar  yordamida  izhor  qilib  turadi.  Boshqa  pingvinlar  bu 
ogohlantirishlardan keyin raqqos bilan jangga kirishishga jur’at ham qilolmay qoladilar. 
Pingvin matniga savollar 
1.
 
Pingvinlar sayyoramizning qaysi yarimsharida yashaydilar? 
a.
 
shimoliy yarimsharida 
b.
 
janubiy yarimsharida 
d. shimoliy va janubiy yarimsharida 
2.
 
Pingvinlar hayotining asosiy qismini qayerda o’tkazishadi? 
a.
 
quruqlikda 
b.
 
suvda 
d. muzlikda 
e. tog’da 
3.
 
Juda past haroratsharoitida hayot kechirishda pingvinlarga nima yordam beradi? 
a.
 
to’yimli ozuqa 
b.
 
qalin patlar va qalin yog’ qatlami 
d. tezsuzish mahorati 
e. patlarning oq-qora rangi 
4.
 
Pingvinlarga yurishga nima yordam beradi? 
a.
 
qanoti 
b.
 
gavdasi 
d. dumi 
e. panjasi 
5.
 
Urg’ochi nechta tuxum qo’yadi? 
a.
 
2 
b.
 
3 

---

d. 1 
e. 4 
6.
 
Pingvinlar bolasini qanday taniydi? 
a.
 
rangiga qarab 
b.
 
ovoziga qarab 
d. hidiga qarab 
e. ko’ziga qarab 
7.
 
Pingvinlarga yurish nega qiyin ekanligini tushuntir ? 
8.
 
Qanday voqea munosabati bilan pingvinlar g’alaba raqsini ijro etishadi? 
9.
 
Urg’ochisi bolasini nima bilan boqadi ? 
a.
 
suvo’tlari va o’simliklar 
b.
 
ezilgan baliq va krevetka 
d. go’sht bilan 
e. sut bilan 
10.
 
Erkak pingvinlar tuxum bosayotganda bir- biriga yopishib, ba’zan joy almashib 
to’da qilsh sababini tushuntir. 
11.
 
G’alaba raqsini ijro etib pingvin nima haqida ogohlantiradi? 
12.
 
Pingvin bo’yi va og’irligini yoz? 
13.
 
Pingvin to’dasining miqdorinibelgila? 
14.
 
Nima deb o’ylaysan, pingvinlar bizning mahalliy sharoitda yashay oladimi? Nima 
uchun ? 
Testlarga javobni izlashda, savol strukturasiga ahamiyat berish juda muhim. 
Tajribali kitobxon savolning o’zidan javobni topa olishi mumkin bo’ladi. 
Tajribasiz kitobxon esa bu borada qiynaladi. Har bir o’qilgan asarni nafaqat o’qib balki, 
uni  miyada  chuqur  “hazm  qilish”  va  baholay  olish  yaxshi  samara  beradi.  Bolada  tanqidiyva 
mantiqiy  fikrlashni  rivojlantirishda  kattalar  tomonidan  oilada,  maktabda  uning  ham  shaxs 
sifatida o’z fikri borligini inobatga olish juda muhim. Xatofikrlarini ota-onalar, o’qituvchilar 
bosiqlik  bilan  tinglab  tushuntirishlari  katta  yoshlilardan  tolerantlikni,  sabrni  talab  qiladi. 
Ba’zan esa hayotning o’zi ham xatolarimizni tan olishga majbur etadi.