O’zbekisтon respublikasi qishloq va suv хo’jaligi vazirligi

Bitiruv malakaviy ishini bajardi:

5111000 «Kasb ta’limi»

(5410700 Yer tuzish va yer kadastri)

yo’nalishining 4 kurs talabasi

SH.Asqarova

Bitiruv malakaviy ishi rahbari:

Z.K.Ismailova

Maslahatchilar:

J.Ospanov

Тoshkent — 2016

---

1

KIRISH

Mustaqillikka erishganimizning ilk yillarida Prezidentimiz eng avvalo ishni

ta’lim sohasidagi davlat siyosatining huquqiy asoslarini yaratib berishdan

boshladi.1992-yil  2-iyulda  “Ta’limto’g’risida”gi qonun tasdiqlandi.  O’zbekiston

Respublikasi Konstitutsiyasida ham fuqorolar qatori yoshlarning huquq va

erkinliklarini ta’minlashning huquqiy va me’yoriy asoslari yaratildi.  1997-yil 29-

avgustda

Prezidentimiz

tashabbusi

bilan  “Ta’limto’g’risida”gi

qonunning

(yangitahriri) 

va

Kadrlar

tayyorlash

milliy

dasturi

qabul

qilindi.

“Ta’limto’g’risida”g iqonunning (yangitahriri) va Kadrlar tayyorlash milliy dasturi

qabul qilinganidan so’ng respublikamizning butun ta’lim tizimi  ,  jumladan, oily

ma’lumotli kadrlar tayyorlash yo’nalishlarini ham tubdan isloh qilishning aniq

strategic dasturiga ega bo’ldi.

“Ta’limto’g’risida”giqonunning(yangitahriri)  va Kadrlar tayyorlash milliy

dasturiga ko’ra yurtimizda ta’lim islohotlari bosqichma-bosqich amalga oshirildi

va hozirgi kunda takomillashtirilmoqda.  Ta’lim sohasiga qaratilayotgan e’tibor

natijasini Prezidentimizning 2013-yilning  yakunlarida so’zlagan nutqi hammisol

bo’laoladi.  Prezidentimizning 2013-yilning  yakunlarida so’zlagan nutqi da

quyidagilarni ta’kidladi,  avvalo,  o’tgan  yilda  mamlakatimizning  iqtisodiy  va

ijtimoiy  sohalarda  mutanosiblikka  erishgani,  modernizatsiya  va  diversifikatsiya

hisobidan  yuqori  sur’atlar  bilan  rivojlanganini  qayd  etamiz.  2013-yilda  ta’lim-

tarbiya  sohasida  islohotlarni  yanada  chuqurlashtirish,  ta’lim  standartlari  va

dasturlarini takomillashtirish, maktablar, litsey va kollejlar, oliy o’quv yurtlarining

moddiy-texnik bazasini yanada mustahkamlash masalalariga katta e’tibor berildi.

2013-yilda ta’lim-tarbiya tizimini isloh etish borasida amalga oshirilgan keng

ko’lamli  chora-tadbirlar haqida  so’z  borar  ekan,  o’sib  kelayotgan  yosh avlodning

horijiy  tillarni  o’zlashtirish darajasini  oshirishga  qaratilgan  ishlarni  alohida qayd

etmoqchiman. Ta’lim sohasidagi islohotlarning uzviy davomi sifatida joriy yilning

19-fevral kuni O’zbekiston Respublikasi Prezidentining “Sog’lom bola yili” Davlat

dasturi to’g’risida”gi qarori qabul qilindi. Shuni ishonch bilan aytish mumkinki, bu

mustaqilligimizning  ilk  kunlaridan  jismonan  sog’lom  va  ma’nan  yetuk  barkamol

---

2

avlodni  tarbiyalash ustuvor  vazifa  etib  belgilangan  ijtimoiy  yo’naltirilgan  davlat

siyosatining mantiqiy davomi bo’ldi.

2014  yil  27  may  kuni  Latviya  Respublikasi  Prezidenti  Andris  Berzinshning

O’zbekiston  Respublikasiga  rasmiy  tashrifida ta’lim sohasida hamkorlikni  yo’lga

qo’yish borasida ham salmoqli natijalarga erishildi. O’zbekiston Respublikasi Oliy

va o’rta mahsus ta’lim vazirligi hamda Latviya ta’lim va ilm-fan vazirligi o’rtasida

imzolangan  Ta’lim  sohasida hamkorlik  to’g’risidagi  Bitim  doirasida 2012  yilning

13  noyabrida  bo’lib  o’tgan  Doimiy  ikki  tomonlama  komissiyaning  birinchi

yig’ilishi ushbu jabhadagi aloqalarning jadal rivojlanayotgani va ular chuqurlashib

borayotganiga misol bo’la oladi.

Kasb-hunar  kollejlari  va  akademik  litseylar  uchun  ilg’or  pedagogik  va

axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini  egallagan,  kasbiy  tayyorgarlikga  ega,

zamonaviy  fikrlovchi  kadrlarni  tanlash va  ular  bilan  ta’minlash tizimini  tubdan

yaxshilash,  o’sib  borayotgan  zamonaviy  talablarni hisobga  olgan holda,  ularni

tayyorlash, 

qayta 

tayyorlash

va 

malakasini 

oshirish

tizimini 

yanada

takomillashtirish

maqsadida:

2012-yil 

28 

mayO’zbekiston 

Respublikasi

Prezidentining“Malakali pedagog  kadrlar  tayyorlashhamda  o’rta mahsus,  kasb-

hunar  ta’limi  muassasalarini  shunday  kadrlar  bilan  ta’minlash tizimini  yanada

takomillashtirishga oid chora-tadbirlar to’g’risidagi qarori qabul qlindi.

O’zbekiston  Respublikasi  Prezidentining 2004- yil 15-oktyabrdag  3502-sonli

O’zbekiston  Respublikasi Yer resurslari, geodeziya, kartografiya va  davlat

kadastri,  Davlat  qo’mitasini  tashkil  qilish to’g’risidagi  farmonidan  so’ng  bu  soha

uchun kadrlarga talab ortdi va institutlarda va kasb-hunar kollejlarda yo’nalishlari

ochildi.

Yerlardan  oqilona  foydalanishni  tashkil  etishda,  yer  tuzish ishlarini  ilmiy

asoslangan holda  bajarish yer  kadastrining  ahamiyatini hisobga  olgan holda

mamlakatimizning  sug’oriladigan  hududlarida  joylashgan  qishloq  xo’jalik

korxonalarida yer tuzuvchi mutaxassis lavozimi joriy qilingan. Respublikamizning

qator  oliy  o’quv  yurtlarida  yer  kadastri  ixtisosligi  bo’yicha  bakalavrlar  va

magistrlar,  o’rta mahsus kasb-hunar  kollejlarida  esa mahsus bilimga  ega  bo’lgan

---

3

mutaxassislar  tayyorlanmoqda. Respublika  kasb-hunar  kollejlarida  “Geodeziya,

kartografiya  va  kadastr”  ta’lim  yo’nalishi  bo’yicha kichik  mutaxassislarni

tayyorlash asosan  O’zbekiston  respublikasi  Oliy  va  o’rta mahsus ta’lim  vazirligi,

O’rta mahsus kasb-hunar  ta’limi  markazi tomonidani  tasdiqlangan  o’quv  reja

asosida  olib  boriladi. 3540100- Gedeziya,  kartografiya  va  kadastr  (tarmoqlar

bo’yicha) tayyorlov yo’nalishi  kodi:  KOD:  3540103,  kasbi  kadastr  ishi  inspektori

tayyorlanishi 

ko’zda 

tutilgan. 

Beriladigan 

ixtisosliklar: 

suv 

resurslari

inventarizatori; yer resurslari inventarizatori; ko’chmas mulk inventarizatori;kichik

topograf.

Bu  yo’nalishlarga  asosiy  fan hisoblangan  yer  kadastri,  yer  resurslari

to’g’risidagi  ma’lumotlarni  to’plash,  qayta  ishlash va  tahlil  qilishda  matematik,

statistik, geodezik, fotogrammetrik va kartografik uslublaridan foydalaniladi.

Davlat  yer  kadastri  yer  munosabatlarini  tartibga  solish,  yerdan  oqilona

foydalanish va  uni  muhofaza  qilish,  yer  tuzishni  tashkil  etish,  yer  uchun

to’lanadigan haq miqdorlarini asoslash, xo’jalik faoliyatiga baho berish maqsadida

O’zbekiston  Respublikasi  Vazirlar  Mahkamasi,  mahalliy  davlat hokimiyati

organlari, manfaatdor yuridik va jismoniy shaxslarni yer to’g’risidagi ma’lumotlar

bilan ta’minlashga mo’ljallangandir.

Mavzuvning  dolzarbligi - bugungi kunda  yerlarni  baholash davlat  yer

kadastrining 

tarkibiy 

qismi 

bo’lgani

holda, 

iqtisodiyot 

tarmoqlarida

foydalaniladigan  tabiiy  resurslarni  umumiy  tarzda  baholashning  bir  qismi

hisoblanadi.  Bunda  ayniqsa  qishloq  xo’jaligining  asosiy  ishlab  chiqarish vositasi

sifatidagi  yerlarni  baholash alohida  ahamiyat  kasb  etadi.Hozirgi  kunda  yer  tuzish

yo’nalishidagi kadrlarga bo’lgan talablar yuqori. Shuning uchun yuqori malakalik

yer  tuzish  va  yer  kadastri  yo’nalishlaridagi  kadrlar tayyorlashni  rivojlantirish

maqsadida kasb-hunar kollejlarida kichik mutaxasislarni yetishtirishda faoliyat olib

borilmoqda.

“Yer  kadastri”  fanini  o’qitishda  kichik  mutaxassislar  tayyorlashdagi

ahamiyati. Kasb-hunar kollejlarida “Geodeziya, kartografiya va kadastr” tayyorlov

yo’nalishi  bo’yicha  kichik  mutaxassislarni  tayyorlashda  “Davlat  kadastri”

---

4

mahsusfanini  o’qitilishi  uchun  jami  140  soat  auditoriya  mashg’ulotlari  uchun

ajratilgan  bo’lib  undan  80  soati  nazariy  mashg’ulotlar  uchun,  60  soati  amaliy

mashg’ulot  uchun  ajratilgan.  Fanni  o’rganishda  asosan  mutaxassislikka  tegishli

bo’lgan bilim, ko’nikma va malakalar shakllantiriladi.

“Kadastr”  so’zi,  fransuzcha  so’z  bo’lib,  u  ma’lum  bir  obyekt  bo’yicha  davriy

yoki  uzluksiz  kuzatuv  va  nazorat  qilish  yo’li  bilan olingan  ma’lumotlarning

mujassamlashgan yig’indisini bildiradi.

Ma’lumki,  tabiiy  yoki  moddiy  resurslardan  oqilona  hamda  samarali

foydalanishni  tashkil  etish  va  nazorat  qilish  xalq  xo’jaligining  istiqbolda  yanada

rivojlanishi  uchun  ilmiy  asoslangan  rejalar tuzishda  hisob-kitob  ishlarini  to’g’ri

yo’lga qo’yishda muhim ahamiyatga egadir.

Ijtimioiy  ishlab  chiqarish  jarayonlariga  rahbarlik  qilish  va  nazorat  qilish

maqsadida  ushbu  jarayonlarni  miqdor  va  sifat  jihatidan  tavsiflash  xalq  xo’jaligi

hisobi asosida amalga oshiriladi. Bizning mamlakatimizda ham boshqa rivojlangan

davlatlar  singari  iqtisodiyot  tarmoqlari  hisobining  yagona  tizimi  mavjud  bo’lib,  u

Respublikamizning  hozirgi  bozor  iqtisodiyoti  sharoitida  ma’lum  yo’nalishda

rivojlanishini ta’minlashda muhim ahamiyatga ega bo’lmoqda.

Davlat yer kadastrining ma’lumotlari yerlardan foydalanish va ularni muhofaza

qilishda,  yer  uchastkalarini  berish  (realizatsiya  qilish)  va  ularni  qaytarib  olishda,

yer uchun to’lanadigan haq miqdorini belgilashda, yer tuzish ishlarini o’tkazishda,

xo’jalik faoliyatiga baho berishda hamda yerdan to’g’ri foydalanishni tashkil etadi.

Davlat  yer  kadastri  muhim  iqtisodiy  va  ijtimoiy  ahamiyatga  ega.  Uning

ma’lumotlaridan iqtisodiyot tarmoqlarining turli masalalarini halqilishda, jumladan

yer solig’ini joriy etish, yer maydonlariga ijara haqi miqdorlarini belgilash, qishloq

xo’jalik  ekinlari  hosildorligini  rejalashtirish,  yer  tuzish  va  umuman  yerdan

foydalanish  bilan  chambarchas  bog’liq  bo’lgan  barcha  masalalarni  hal  qilishda

keng  qo’llaniladi.  Respublikamizda  davlat  yer  kadastrini  yuritish  “Yer  resurslari,

geodeziya,  kartografiya  va  davlat  kadastri”  davlat  qo’mitasining  tuman,  shahar,

viloyatlar  va  Qoraqalpog’iston  Respublikasidagi  xizmat  tomonidan  amalga

oshiriladi.  Yerlardan  oqilona  foydalanishni  tashkil  etishda,  yer  tuzish  ishlarini

---

5

ilmiy asoslangan holda bajarish yer kadastrining ahamiyatini hisobga olgan holda

mamlakatimizning  sug’oriladigan  hududlarida  joylashgan  qishloq  xo’jalik

korxonalarida yer tuzuvchi mutaxassis lavozimi joriy qilingan. Respublikamizning

qator  oliy  o’quv  yurtlarida  yer  kadastri  ixtisosligi  bo’yicha  bakalavrlar  va

magistrlar,  o’rta  mahsus  kasb-hunar  kollejlarida  esa  mahsus  bilimga  ega  bo’lgan

mutaxassislar  tayyorlanmoqda.Yer  kadastri  ilmiy  fan  sifatida  yerni iqtisodiy

tarmoqlarda  ishlab 

chiqarish  vositasi 

ekanligi 

to’g’risidagi 

ta’limotga,

rivojlanayotgan  demokratik  jamiyatning  yer  munosabatlariga  hamda  dunyoni

bilishning dialektik uslubiyatiga asoslanadi.

Bitiruv  malakaviy  ishimiz:  Kirish,  “Yer  kadastri” fanining