O‘zbekiston respublikasi xalq ta’limi vazirligi navoiy davlat pedagogika instituti tabiatshunoslik fakulteti

R

0

= RL

x 

 

R

 – brutto koeffitsiyent. 

L

x

 – onasining yoshigacha yashagan qizlar.  

 

Agar netto koeffitsiyent 0 dan katta bo’lsa, aholi soni o’sib boradi va kengaygan aholi takror bo’lishi deb 

ataladi. Netto koeffitsiyent 0 ga teng bo’lsa aholi soni o’zgarmaydi va oddiy aholi takror barpo bo’lishi deb 

ataladi. Agar 0 dan kichik bo’lsa, aholi soni kamayishi kuzatiladi va qisqargan aholi takror barpo bo’lishi deb 

ataladi. Aholi takror barpo bo’lishida bu turlar davrlar chizig’ida bir-biri bilan almashib turadi. ХХ asrga kelib 

dunyo  aholisining  takror  barpo  bo’lishining  turlari  regional  tarzda  aniq  namoyon  bo’ldi  va  buni  yuqorida 

keltirilgan jadvalda ko’rish mumkin. Aholi takror barpo bo’lishining bir turdan ikkinchisiga o’tishi demografik 

o’tish  konsepsiyasiga  asosida  tahlil  qilinadi.  Demografik  o’tish  konsepsiyasi  fanda  birinchi  marta  fransuz 

demografi  L.  Landri  tomonidan  1903-1934  yillarda  yaratilgan  va  uni  demografik  revolyutsiya  deb  atagan. 

1945 yilda amerikalik demografi F. Noutstayn “demografik o’tish” iborasini taklif etadi.