Табиатдан фойдаланишнинг геоэкологик

Geotizim

  bir  necha  turda bo`ladi.  Tabiiy  geotizim,  haqiqiy  tabiiy  holdagi  geotizim 

tabiatda  kam  saqlanib  qolgan,  chunki  insonning  xo`jalik  faoliyati  ta`sirida  tabiiy  muhit 

kuchli ravishda o`zgarib bormoqda. Biroq geotizimlar inson ta`sirida bo`lsalar ham tabiiy 

qonunlar  asosida  taraqqiy  qiladilar,  moda  va  energiya  almashuvi  tabiiy  jarayonlar 

harakatiga  bo`ysinadi. 

Integral geotizim-

 bu murakkab xududiy-vaqtli hosila bo`lib, tabiat, aholi va xo`jalik 

kichik tizimlaridan iborat. Bir tomondan, tabiiy xususiyatlarini saqlab qolgan holda tabiiy 

---

 

62 

qonunlar asosida yashaydi, boshqa jihatdan esa-ularda ijtimoiy va jamiyat sifatlariga ham 

ega, ularni bu hususiyatlari  jamiyat qonunlari negizida rivojlanadi. Integral geotizimning 

global  miqyosidagi  shakli  «tabiat-jamiyat‖  mupertizimiga  mos  keladi.  Xududiy  yoki 

mahalliy  miqyosdagi  integral  geotizimga    ishlab  chiqarish,  rekreatsiya,  tabiiy-texnik, 

tabiiy-xo`jalik  geotizimlarini  kiritish  mumkin.  Keyingi  vaqtlarda  «Tabiiy-antropogen 

tizim, antropogen-texnogen tizim‖ va boshqalar tarkib topadi, ular  integral geotizimlarni 

sinonimi  deb qaraladi.