Texnologiyalari

X  bob.  M A ’L U M O T L A R   B A Z A S I
Bu  bobda  m aium otlar  bazasi  va  M B B T   tushurchalari  к о 'riladi.
 
SQL  asosiy  s o ‘rov  tdi:  satrlarni  saralash,  q o ‘shish,  o'zgartirish  va
 
o ‘chirish  am allari  hamda jadvallarni yaratish,  o'zgartirish  va  o'chirish
 
amallari  ко'riladi.  M aium otlar  bazasi  nazariyasining  asosiy  tu-
 
shunchalari,  M ySql  та ’lumotlar  bazasini  boshqarish  tizimi,  и  bilan
 
ishlash  usul lari  va  bu  M B B T  da  SQL  so ‘rov  tilini  amalga  oshirish
 
ко ‘rib  chiqiladi.
10.1.  M a ’lumotlar  bazasi  haqida  a sosiy  tushunchalar
M a ’lum otlar  bazasi  o ‘zi  nim a?  M a ’lum otlar  bazasi  o ‘zida  struk- 
turalashgan  m a i u m o t l a r n i n g  tizim ini  saqlaydi.  Bu  m a ’lumotlar turli 
xil,  ya’ni  oddiy sotib olinishi  kerak b o i g a n   narsalar ro‘yxatidan tortib 
to  rasm lar galereyasidagi  rasm lar  ro'yxati,  biror  tashkilot  xodim lari- 
ning  m a ’lum otlari  yoki  b o i m a s a   korporativ  tarm oq dagi  katta  hajm- 
dagi  m a ’lum o tlar  bo'lishi  m um kin.
M a ’lum o tlar  bazasini  yaratish,  ularga  m a ’lum otlarni  kiritish  va 
mavjud  m a i u m o t l a r   bazasidan  foydalanish,  ya’ni  saralash,  ishlov 
berish,  saqlash,  qidirish  va  qabul  qilish  kabi  vazifalarni  bajaruvchi 
tizim  m a i u m o t l a r   bazasini  boshqarish  tizim i  (M B B T )  deb  yuriti- 
ladi.
Relyatsion  m a i u m o t l a r   bazasi  —  bu  relyatsion  algebrani  m us- 
ta h k a m   nazariy  bazisiga  asoslangan,  kuchli  nazariy  fundam entga 
qurilgan,  obyektlar  va  ularning  o ‘zaro  aloqalari  ikki  oichovli  j a d ­
val  ko'rinishida  tasvirlangan  m a i u m o t l a r   bazasi.  M a iu m o tla rn in g  
bunday  ko‘rin ishd a  tasvirlanishi  obyektlarning  o ‘zaro  aloqalari 
yaqqol  tasvirlanishiga  asos  b o ia d i.  Relyatsion  m a i u m o t l a r   bazasi 
bugungi  kun d a  eng  ko‘p  foydalanadigan  baza  hisoblanadi.  Relyat­
sion  m a i u m o t l a r  bazasida  m a i u m o t l a r  bir  to ‘da  b o i g a n   holda  emas, 
balki  aloh ida  jadvallarda  joylashadi.  Va  b u n in g   hisobiga  tezkorlik 
bilan  egiluvchanlik  xususiyatlariga  ega.
Shuni  t a ’kidlash  lozimki,  hozirgi  vaqtda  deyarli  barcha  MBBT- 
lari,  asosan,  relyatsion  modellar  asosida  tashkil  qilinm oqda.
Quyidagi  jadvallardan  tashkil  topgan  o ‘quv  m a i u m o t l a r   bazasi 
loyihasini  tuzib  chiqamiz.

---