«sharq» nashriyot-matbaa aksiyadorlik kompaniyasi

majburiyat huquqini;
ijod qilish, maqola,
asar, she’r yozish – 
intellektual huquqni;
merosni egal-
lash – 
vorislik huquqini
vujudga keltiradi.
Bu munosabatlar, asosan, mulkiy hisoblanadi,
chunki ular zaminida mulk yotibdi. Endi shu muno 
-
sabatlar bilan bog‘liq, lekin mulkiy xarakterga ega
bo‘lmagan – insonning vijdoni, erkinligi, qadr-qim-
mati nima, degan savol tug‘iladi. Bunga oldi-sotdi
munosabatida oluvchi 
ning yoki sotuvchining xatti-
harakati; intellektual mulk egasining ijodiy mahsulotini
o‘zlashtirib olish, uni noto‘g‘ri nomlash, muallif
to‘g‘risida yolg‘on ma’lumotlar berish; vorislik huquqi-
da – merosxo‘rni noto‘g‘ri  ayblash,     u to‘g‘risida yol -
g‘on ma’lumotlar berish va h.k. kiradi. Shaxsga
yetkazil gan ma’naviy zarar mulkiy emas deb taniladi.
Shaxs deganda faqat fuqarolar tushunilmaydi.
Fuqarolik huquqiy munosabatda fuqarolar bilan bir
qatorda boshqa shaxslar ham ishtirok etadi.
Fuqarolik huquqiy munosabat ishtirokchilari bir-
birlari bilan bog‘liq bo‘lsalar ham o‘zaro mus-
taqildirlar. Ular o‘z xohishlari bilan bu munosabatga
kiradilar. Agar fuqarolik huquqiy munosabatidagi
shaxslar o‘rtasida nizo vujudga kelsa, bunday holatlarni
sud, fuqarolik sudi ko‘rib chiqadi va da’vogarga kelti -
rilgan ziyonni qoplash to‘g‘risida qaror qabul qiladi.
Fuqarolik huquqi manbalariga O‘zbekiston Respub -
likasi Konstitutsiyasi, fuqarolik huquqiga doir  qonun-
hujjatlar, Prezident farmonlari, Vazirlar Mah 
kamasi
qarorlari va boshqalar kiradi.
Fuqarolik huquqining asosiy manbasi O‘zbekiston
Respublikasi Fuqarolik Kodeksidir. Bu kodeks ikki
qism dan iborat bo‘lib, birinchi qismi 1995-yil 21-de 
-
kabrda, ikkinchisi 1996-yil 29-avgustda qabul qilingan.
Res publikamizda mavjud fuqarolik huquqiy muno 
-
sabatlar deyarli shu qonun asosida tartibga solinadi.
Fuqarolik huquqiy manbasiga O‘zbekiston  Respub -
IV  b o b. Fuqarolik huquqi asoslari

---

52
Huquqshunoslik
likasining tadbir 
korlik to‘g‘risidagi, mulk to‘g‘risidagi
qonunlari ham kiradi. Huquqshunoslik fanida «Fu 
-
qarolik huquqi»ga ajratilgan soat bu huquqni to‘la
o‘rganishga imkon bermaydi. Masalan, faqat Fuqarolik
Kodeksida 1199 ta modda bo‘lib, u ko‘p huquq institut-
larini qamrab olgan. Bizning maqsadimiz fuqarolik
huquqiy munosabat asoslaridan hayotda muntazam
uchraydiganini, umumiy tushunchalarni, bilimlarni
o‘rgatib, mutaxassislik bo‘yi cha keraklilaridan amaliyot-
da foydalana olishini ta’minlashdir.