Moliyaviy va boshqaruv tahlili pv doc

9.2. Buxgalteriya balansining tarkibi va tuzilishi 

 

Balans  – 

korxona  mablag‘lari  va  qoplash  manbalarining  ma’lum 

davrdagi  holatini  ko‘rsatadi.  Hisob-kitob  ishlarini  xalqaro  an’anaviy 

talablar  bo‘yicha  yuritishga  oz  bo‘lsada  yaqinlashtirilishi  hamda  1997-

---

 

304

yilda  joriy  qilingan  va korxonalar  tuzadigan  yangi  buxgalteriya  balansi 

bozor iqtisodi sari qo‘yilgan dastlabki qadam edi. Mazkur balans yillar 

davomida  amaliyotda  qo‘llanildi  va  uni  takomillashtirish  xalqaro 

standartlarga  moslashtirish  zaruriyati  tug‘ildi.  Shu  sababli  ham  2002-

yilda yangi schotlarga asoslangan moliyaviy hisobot shakllari, jumladan, 

buxgalteriya  balansi  qabul  qilindi.  Bugungi  kunda  mazkur  balans 

amalda keng qo‘llanilmoqda. 

Zamonaviy ish yuritish shart-sharoitiga mos keluvchi balansda aktiv 

va  passiv  tomonlar  bo‘ladi.  Aktiv  tomonida  korxona  mablag‘lari, 

passivida  esa  xo‘jalikning  o‘ziga  tegishli  manbalar,  kreditga  va  qarzga 

olingan  boshqa  manbalar  ko‘rsatiladi.  Aktiv  mablag‘larning  oshishi, 

passivdagi  manbalar  va  foyda  (daromad)ning  ko‘payishi  bilan 

bog‘liqdir.  Balansning  barcha  bo‘lim  va  bandlarini  chuqur  o‘rganish 

moliyaviy ahvolni to‘liq o‘zlashtirishning asosini tashkil qiladi. Quyida 

bugungi kunda amalda bo‘lgan, ya’ni 2002-yil 27-dekabrda tasdiqlangan 

buxgalteriya balansining kengaytirilgan shakli keltirilgan. 

 

---

 

305