Moliyaviy va boshqaruv tahlili pv doc

Ishlab chiqarishni tashkil etish daraja ko‘rsatkichlari va ularni 

baholash.

 

 

Ixtisoslashuv  darajasini  yuqori  bo‘lishi  texnika,  ishlab  chiqarish 

texnologiyasi va uni tashkillashtirishning takomillashuviga va korxonani 

mavjud resurslardan unumli foydalanishga olib keladi. Ishlab chiqarishni 

ixtisoslashuv  darajasini  kompleks  tahlili  bir  necha  ko‘rsatkichlar  orqali 

amalga  oshiriladi.  Ixtisoslashuv  darajasi  sexda  ishlab  chiqarilgan 

mahsulot  tipi,  o‘lchami,  jami  mahsulotdagi  maxsus  bo‘linmalarning 

tutgan  ulushlari  orqali  aniqlanadi  va  baholanadi.  Ehtiyot  qism  va 

detallarni yetkazib berish bo‘yicha tutgan ulushlari baholashning asosiy 

ko‘rsatkichlari sifatida qabul qilinishi mumkin. 

Ishlab  chiqarishni  tashkillashtirishning  kompleks  tahlilini  asosiy 

maqsadi  ishlab  chiqarishni  mutanosibligi,  uzluksizligi,  maromiyligi 

ko‘rsatkichlari bajarilishini baholashdan iborat. 

Ishlab  chiqarishda  tashkillashtirishning  mutanosibligi  sex,  bo‘lim, 

ishchi  o‘rinlarida  vaqt  birligi  ichida  yaratilgan  mahsulotni  korxonaning 

ishlab chiqarish imkoniyatlariga mos kelishi tushuniladi. Mutanosiblikni 

tahlili  orqali  ayrim  bo‘g‘inlardagi  to‘liq  foydalanilmagan  quvvatlar 

Ishlab chiqarishni tashkil etish daraja 

ko‘rsatkichlari tizimi 

Ishlab chiqarishni 

ixtisoslashuvi, tig‘izligi va 

ixchamlik ko‘rsatkichlari: 

-

 

ixtisoslashuv va 

kooperatsiya darajasi 

-

 

tig‘izlik va 

ixchamlashuv darajasi 

Ishlab chiqarishning ta’minlanish va 

xizmat ko‘rsatish ko‘rsatkichlari: 

-

 

ishlab chiqarishni davom etish 

muddati va strukturasi 

-

 

ishlab chiqarishni 

mutanosibligi va uzluksizligi 

-

 

ishlab chiqarish maromi 

-

 

ishlab chiqarish faolligi 

Ishlab chiqarishni tashkil etish darajasini kompleks 

baholash 

---

 

258

aniqlanadi. Tahlil natijalaridan kelib chiqqan xulosalar asosida belgilan-

gan tadbiriy choralar mutanosibligini yanada mustahkamlashga safarbar 

etish  lozim.  Ishlab  chiqarish  intensivligi  darajasini  oshirishda  ishlab 

chiqarish  jarayonini  uzluksizligi  muhim  o‘rin  tutadi.  Uzluksizlik 

koeffitsiyenti (Ku) quyidagicha aniqlanadi: 

texn

ich

t

Ku

t

=

  bunda 

texn

t

  -  ishlab  chiqarishning  texnologik  siklini  davo-

miyligi, soatda 

ich

t

- ishlab chiqarish sikllari davomiyligi, soatda. 

Ishlab  chiqarishni  tashkiliy  darajasini  oshirishning  yo‘nalishlari 

ishlab chiqarishni markazlashuvi va kooperatsiyalash hisoblanadi. 

Ishlab  chiqarishni  markazlashuv  tahlilida  guruhlashtirish  usulini 

qo‘llash  orqali  tarmoq  ichidagi  korxonalarning  ishlab  chiqargan 

mahsuloti,  asosiy  ishlab  chiqarish  fondlari,  mehnat  unumdorligi, 

tannarxi,  fond  qaytimi  va  boshqa  ko‘rsatkichlari  o‘rganiladi.  Ishlab 

chiqarishni  kooperatsiyalash  korxonalar  o‘rtasidagi  hamda,  korxona 

ichidagi o‘zaro aloqalarni ifodalaydi. 

Kooperatsiyalash  darajasini  tahlil  etish  uchun  quyidagi  ko‘rsat-

kichlardan foydalaniladi:  

1)  mahsulot  tannarxidagi  kooperatsiyalash  asosida  olingan  yarim-

fabrikat, butlovchi buyumlarni tutgan ulushi; 

2) korxona bilan kooperatsiyalash aloqasidagi korxonalar soni; 

3)  jami  ishlab  chiqarish  hajmida  kooperatsiyalash  asosidagi  bu-

yurtma qiymati. 

Ishlab  chiqarishning  davomiylik  muddati  va  strukturasi  (DMS) 

ishlab  chiqarishni  tashkil  etishning  asosiy  ko‘rsatkichi  hisoblanadi. 

Davomiylik  muddati  mahsulot  konstruksiyasini  xususiyati,  ishlab 

chiqarishning  texnik  darajasi,  ishlab  chiqarishni  tashkil  etishning  shakl 

va  uslublari  samaradorligiga  ko‘p  jihatdan  bog‘liq.  Ishlab  chiqarish 

siklini  kompleks  tahlili  mahsulotning  asosiy  turi  bo‘yicha  olib  boriladi 

va ishlab chiqarish sikli davomiylik muddati o‘zgarishini asosiy texnik – 

iqtisodiy omillari bo‘yicha baholaydi.