Moliyaviy va boshqaruv tahlili pv doc

6.8. Mahsulot mehnat sig‘imi tahlili 

 

Ishlab  chiqarish  hajmi,  mahsulot  strukturasi  va  assortimentini  o‘z-

garishiga  ham  bog‘liq.  Kam  mehnat  talab  etadigan  mahsulot  turlarini 

ko‘proq  ishlab  chiqarish  tufayli  mahsulot  struktura  va  assortimentini 

o‘zgarishi mehnat unumdorligini o‘sishiga olib keladi. 

Struktura  va  assortimentni  unumdorlik  darajasiga  ta’sirini  mehnat 

sig‘imi orqali aniqlash mumkin. 

Mehnat  sig‘imi

  –  mahsulot,  yarimfabrikat  mahsulotni  ayrim 

qismlarini ishlab chiqarish uchun sarflangan ish vaqti bilan o‘lchanadi.   

Sanoatda  mehnat  unumdorligini  o‘sishi  ilmiy-texnika  taraqqiyoti, 

ishlab  chiqarishni  texnik  jihatdan  takomillashtirish  natijasida  mehnat 

sig‘imini pasaytirish hisobiga erishiladi. 

Mehnat  sig‘imi  bilan  mehnat  unumdorligi  bilvosita  bog‘liqlikka 

ega.  Mehnat  sig‘imi  pasayishi  tufayli  mehnat  unumdorligi  ortadi  va 

buning aksicha, mehnat sig‘imi ortsa-mehnat unumdorligi pasayadi. 

Mehnat  sig‘imini  pasaytirish  mahsulotni  ishlab  chiqarish  uchun 

sarflanadigan ish vaqtini qisqartirish orqali erishiladi. 

Mehnat sig‘imini pasaytirish hisobiga mehnat unumdorligini o‘sishi 

(foiz hisobida) quyidagicha aniqlanadi.