Moliyaviy va boshqaruv tahlili pv doc

Xo‘jalik subyektining raqobatchilari imkoniyati va firma ixtisoslik 

tovarlarining bozordagi sotilish darajasini tahlili 

 

Tovarlarning 

turi 

O‘lchov 

birligi 

O‘rtacha 

o‘tgan uch 

yilda 

bozordagi 

talab 

miqdori 

Raqobat-

chilar taklif 

qilgan 

tovarlar 

miqdori 

Bozordagi 

talabdan 

farq 

Firma taklif 

qilishi lozim 

bo‘lgan 

tovarlar 

1 

2 

3 

4 

5 

6 

«A» mahsulot 

dona 

2600 

2200 

400 

560 

«B» mahsulot 

kg. 

1400 

1380 

20 

14 

«V» mahsulot 

kg. 

240 

159 

81 

86 

«G» mahsulot 

dona 

300 

160 

140 

112 

«D» mahsulot 

tn. 

700 

670 

30 

33 

 

 

 

 

 

11-chizma.

 

Korxonani kompleks raqobat tahlilining tizimi. 

 

Iqtisodiyotda  raqobat  turli  funksional  strukturalar  o‘rtasida  yagona 

maqsad  sari  raqobatlashuv  tushuniladi.  Kompleks  raqobat  tahlili  ikki 

asosiy yo‘nalishni o‘z ichiga oladi: 

1)

 

korxonani raqobatda tutgan o‘rnini tahlili; 

2)

 

korxonani raqobatga bardoshligini tahlili. 

Kompleks  marketing  tahlilining  asosiy  yo‘nalishida  korxonaning 

raqobatda  tutgan  o‘rni  muhim  rol  o‘ynaydi.  Korxonaning  raqobatbar-

doshligi  qisqa  muddatdagi  kapital  mablag‘  sarfi  evaziga  rejadagiga 

Korxonani raqobat ko‘rsatkichlarini 

baholash va uni kompleks tahlili 

Korxonani raqobatda tutgan 

o‘rnini tahlili 

 

Mahsulotni raqobat- 

bardoshligini tahlili 

Raqobatbardoshlikni oshirish 

bo‘yicha tadbiriy choralarni ishlab 

chiqish 

---

 

135

nisbatan kam bo‘lmagan miqdordagi foydaga erishish tushuniladi. Kor-

xonani  raqobatga  bardoshligini  ta’minlash  uchun  raqobat  qilish  qobili-

yatini oshirish, raqobatbardoshlik strategiyasini  rivojlantirish lozim. Bu 

ko‘rsatkichlar  korxonani  bozordagi  faoliyatini  samarali  yuritish, 

bozordagi ulushini saqlash yoki uni oshirish, kelgusida yetarli darajadagi 

rentabellikka,  moliyaviy  barqarorlikka  erishish  kabi  ko‘rsatkichlar 

yig‘indisidan  iborat.  Bunday  holatga  erishish  uchun  tovar  quyidagi 

xususiyatlarga ega bo‘lishi talab etiladi. 

§

 

texnik  parametrlar  (tovar  xususiyati,  uni    qo‘llanishi  va  tavsiya 

etilishi); 

§

 

estetik parametrlar (tovarlarning tashqi ko‘rinishi); 

§

 

ergonomik 

parametrlar 

(tovarning 

inson 

organizmiga 

zararsizligi); 

§

 

me’yoriy  parametrlar  (tovarning  amaldagi  me’yorlarga  va  stan-

dartlarga mos kelishi); 

§

 

iqtisodiy  parametrlar  (tovar  bahosi,  ko‘rsatiladigan  servis  xiz-

mati). 

Xaridorlarning  xatti-harakatidan  shuni  anglash  mumkinki,  tovar-

larni  taqqoslashda,  uning  ishlatish  samaradorligi  (S),  sotib  olish 

xarajatlari  (X)ga  nisbatan  yuqori  bo‘lsa,  shu  mahsulotni  xarid  etadilar. 

Tovar raqobatdoshligi (R) quyidagicha aniqlanadi: 

S

R

Х

=

 

 Tovar  raqobatbardoshligini  baholash  bosqichlari  quyidagilardan 

iborat: 

1.

 

O‘rinbosar tovarlarni topish va uni tahlil qilish. 

2.

 

O‘xshash  mahsulotlarning  solishtirilishi  orqali  asosiy  ko‘rsat-

kichlarini belgilash (aniqlash). 

3.

 

O‘z  mahsulotimizdagi  integral  (umumiy)  raqobatbardoshlik 

ko‘rsatkichlarini aniqlash. 

Mahsulotning  raqobatlashuv  qobiliyatini  pasayish  sabablarini  kor-

xonaning  muhandislari,  iqtisodchi,  master,  texnik  nazorat,  moddiy-

texnika ta’minoti, sotish bo‘limlari xodimlari) sinchiklab o‘rganadilar: 

- mahsulot konstruksiyasi (modeli, tuzilishi); 

- tayyorlov texnologiyasi; 

- materiallar va butlovchi buyumlarning sifati va bahosi; 

- korxona ishlab chiqarishining holati va boshqalar. 

 

---

 

136

 

12-chizma

.