Oliy va o`rta maxsus ta’lim vazirligi namangan davlat universiteti kasb ta’limi fakulteti «Himoyaga ruxsat etildi»

2.3.

 

Kesimlarni turlari va ularni tadbiq qilish 

 

Buyumning  bitta  yoki  bir  nechta  tekisliklar  bilan  fikran kesilishida  ana 

shu  kesishgan  joyning  chizmada  tasvirlanishi  kesim  deb  aytiladi.  Detalning 

chizmadagi ko`rinishi, uning barcha tomonlarini mukammal to`la aniqlash imkonini 

bermaydi.  Bunday  xollarda  kesim  qo`llaniladi.  Kesim  ham  qirqimga  o`xshash 

shartli tasvirdir. Chunki kesim shakli detal bilan birga joylashgan bo`lib, uni shartli 

ravishda fikran ajratib olib, chizma maydonining burish joyiga chiziladi. Kesimning 

chizma  tasvirini  o`zida  yoki  chetga  chiqarib  chizish  mumkin.  Shuning  uchun  u 

chetga  chiqarilgan  va  chizma  ustida  ko`rsatilgan  kesimlarga  bo`linadi.  Chetga 

chiqarilgan  kesim  asosiy  kontur  chiziq  bilan,  tasvir  ustida  chizilgan  kesim  esa 

ingichka tutash chiziq bilan chiziladi. 

Kesimning ko`rinishi qirqilgan kontur chiziqlar oralig`ida joylashgan bo`lishi 

mumkin. Bundan tashqari chetga chiqarib chizilgan kesimni burib chizish mumkin. 

Bunday  holda  harf  yoniga  doira  chiziladi  va  strelka  orqali  burilish  belgisi 

ko`rsatiladi. 

 

Bitta  buyumdagi  bir  nechta  bir  xil  kesimlardan  bittasi  chizib  ko`rsatiladi, 

lekin barcha kesim chiziqlari bir xil harflar bilan belgilanadi. 

. 

 

 

---

 

 

 

 Silindrik  sirtlarning  kesimini  tasvirlashda  uning

 

bitta  proeksiyasida  silindr 

tekislikka yoyilgan vaziyatda ko`rsatiladi va harf oldiga yoyish belgisi qo`yiladi. 

Agar detaldagi qirralar bir-biriga paralele

 

bo`lmasa murakkab kesim beriladi. 

 

---

 

 

 

 

Agar kesuvchi tekislik aylanish sirtini uning uqi orqali utib, sirtdagi aylana 

va  chuqurliklarni  chegaralab  tursa,  undagi  kontur  chiziqlarning  barchasi  kesimda 

ko`rsatiladi. 

 

Agar  kesuvchi  tekislik  yumaloq  bo`lmagan  teshik  orqali  o`tib,  mustaqil 

kesimga ega bo`lsa, kesim o`rniga qirqim tasvirlanadi.