1-ma’ruza 1-mavzu: materialshunoslik va konstruksion materiallar texnologiyasi fanining predmeti va vazifasi

yurish (холостойход) ning mavjudligi ularning asosiy kamchiligi bo'lib, unga 
ko'p vaqt sarfbo'ladi. Bu guruhga quyidagi tipdagi stanoklar kiradi (13.1-
jadval):
 
 
 
Randalash stanoklari randalash keskichlari yordamida yassi va 
chiziqsimonshakldor yuzal
arni shakllantirishda, to'g'ri chiziqli paz va 
ariqchalarni har xil profilli chuqurliklarni qirqib hosil qilishda foy-dalaniladi. 
Randalash stanoklarining quyidagi turlari bo'ladi.
 
 

 
 
Ko'ndalang randalash (bir va ikki supportli). 

 
 
Bo'ylama randalash (birva ikki stoykali, qirra randalash).Ko'ndalang-
randalash 
stanoklari 
o'lchamlari bo'yicha mayda va 
o'rta zagotovkalarga yakka buyurtmali va mayda seriyali ishlab chiqa-rish 
sharoitida, ta'mirlash va asbobsozlik sexlarida ishlov berish uchun 
xizmat qiladi. Bu stanokJarda bosh harakat polzunning keskich bilan birga 
ilgarilama-qaytar harakati bo'lib, u mexanik yoki gidravlik (polzunning yurish 
masofasi 700 va1000 mm bo'lganda) yuritmadan boshlanadi. Zagotovka stanok 
stoliga o'rnatilib, unga uzlukli (davriy) ko'ndalang yoki vertikal surish harakati 
uzatiladi. Bu harakat polzun harakatining yo'nalishi teskari (salt) yurishdan ishchi 
yurishga o'zgarish paytida sodir bo'ladi. Bu harakat xrapovikli mexanizm orqali 

---

 
  139
 
ko'ndalang yoki vertikal vintga uzatiladi (13.1-rasm). 
 
 
 
736 modelli ko'ndalang randalash stanogida harakat elektr dvi-gatelidan tezliklar 
qutisi orqali kulisa mexanizmiga uzatiladi. Tebranuv-chi kulisa mexanizmi kulisa 
g'ildiragi
aylanma harakatining 
 
polzunning har minutda ikki marta yurish soni kinematik zanjir balansi 
tenglamasi quyidagicha yoziladi: 
 
 
 
Sxemada ko'rsatilgan holat uchun 
 
Stanok
 
 
bo'lgan