Buxoro davlat universiteti abdullaev a. J, Qayimova z. A, Boltaev sh. Sh, Narzieva d. M


 Kredit tizimining barqarorligiga ta`sir qiluvchi omillar



Download 3,95 Mb.
Pdf ko'rish
bet243/274
Sana16.01.2022
Hajmi3,95 Mb.
#372715
1   ...   239   240   241   242   243   244   245   246   ...   274
Bog'liq
Bul va banklar

 
19.2. Kredit tizimining barqarorligiga ta`sir qiluvchi omillar. 
“Kredit tizimi” tushunchasining mazmuni. Kredit tizimining 
tarkibi. Kredit tizimining elementlari.  
 
Bankning  likvidlilik  va  to`lovga  qobiliyatlilik  holati  bank 
faoliyatidan tashqarida bo`lgan bir qator tashqi omillarga ham bog’liq. 
Bular qatoriga quyidagilar kiritiladi: 
– mamlakatdagi umumiy siyosiy va iqtisodiy vaziyat; 
–qimmatli  qog’ozlar  va  banklararo  kredit  bozorlarining  ri-
vojlanish darajasi; 
– qayta moliyalashtirish tizimi; 
– Markaziy bank nazorat funktsiyasining samaradorligi. 
  Mamlakatdagi  umumiy  siyosiy  va  iqtisodiy  vaziyat  bank 
operatsiyalari rivojiga turtki beradi, bank faoliyati iqtisodiy asoslarini 
mustahkamligini  ta`minlaydi,  mamlakatdagi  va  xorijiy  investorlarni 
banklarga  ishonchini  mustahkamlaydi.  Ko`rsatib  o`tilgan  shartlarsiz 
banklar  puxta  depozit  bazasini  hosil  qila  olmaydi,  operatsiyalarning 
rentabelligini ta`minlash, aktivlar sifatini oshirish, boshqaruv tizimini 
takomillashtirish  kabilarni  uddalash  qiyin  kechadi.  Tijorat  banklari 
bank  tizimining  bir  qismi  sifatida  mamlakatdagi  siyosiy  va  iqtisodiy 
o`zgarishlarni  o`zida  aks  ettiradi,  o`z  navbatida,  tijorat  banklarning 
holati mamlakatdagi umumiy ahvolni belgilaydi. 
Qimmatli  qog’ozlar  bozorining  rivojlanganligi  likvid  mablag’lar 
foydaliligini  yo`qotmagan  holda  aktivlarni  pul  shakliga  aylantirishni 
eng  tez  va  optimal  variantini  qo`llash  imkoniyatini  beradi.  Bunday 
holat  fond  bozori  rivojlangan  davlatlar  uchun,  ayniqsa,  xarakterlidir. 
CHunki  aktivlarni  qimmatli  qog’ozlarga  joylashtirish  vositasida  bank 
bir  vaqtning  o`zida  ham  likvidlilikni  ta`minlaydi,  ham  kerakli 
daromadga  ega  bo`ladi.  Banklararo  kredit  bozorining  rivojlanganligi 


307 
 
banklar  o`rtasida  vaqtincha  bo`sh  resurslarni  tezda  qayta  taqsimlash 
imkonini  beradi.  Banklararo  bozordan  likvidlilikni  ta`minlash  uchun 
turli  muddatlarga  mablag’larni  jalb  qilish
 
mumkin,  shu  jumladan,  bir 
kunga  ham.  Bu  bozordan  mablag’larni  olish  operativligi  umumiy 
moliyaviy  kon`yunktura,  banklararo  bozorning  tashkiliy  shakli  va 
albatta bankning obro`siga bog’liq. 
Ko`rib  o`tganimizdek,  bankning  likvidlilik  va  to`lovga  qo-
biliyatlilik holati bank faoliyatidan tashqarida bo`lgan bir qator tashqi 
omillarga ham bog’liq. Bular qatoriga quyidagilar kiritiladi: 
– mamlakatdagi umumiy siyosiy va iqtisodiy vaziyat; 
–  qimmatli  qog’ozlar  va  banklararo  kredit  bozorlarining  ri-
vojlanish darajasi; 
– qayta moliyalashtirish tizimi; 
– Markaziy bank nazorat funktsiyasining samaradorligi. 
  Mamlakatdagi  umumiy  siyosiy  va  iqtisodiy  vaziyat  bank 
operatsiyalari rivojiga turtki beradi, bank faoliyati iqtisodiy asoslarini 
mustahkamligini  ta`minlaydi,  mamlakatdagi  va  xorijiy  investorlarni 
banklarga  ishonchini  mustahkamlaydi.  Ko`rsatib  o`tilgan  shartlarsiz 
banklar  puxta  depozit  bazasini  hosil  qila  olmaydi,  operatsiyalarning 
rentabelligini ta`minlash, aktivlar sifatini oshirish, boshqaruv tizimini 
takomillashtirish  kabilarni  uddalash  qiyin  kechadi.  Tijorat  banklari 
bank  tizimining  bir  qismi  sifatida  mamlakatdagi  siyosiy  va  iqtisodiy 
o`zgarishlarni  o`zida  aks  ettiradi,  o`z  navbatida,  tijorat  banklarning 
holati mamlakatdagi umumiy ahvolni belgilaydi. 
Qimmatli  qog’ozlar  bozorining  rivojlanganligi  likvid  mablag’lar 
foydaliligini  yo`qotmagan  holda  aktivlarni  pul  shakliga  aylantirishni 
eng  tez  va  optimal  variantini  qo`llash  imkoniyatini  beradi.  Bunday 
holat  fond  bozori  rivojlangan  davlatlar  uchun,  ayniqsa,  xarakterlidir. 
CHunki aktivlarni qimmatli qog’ozlarga joylashtirish  vositasida bank 
bir  vaqtning  o`zida  ham  likvidlilikni  ta`minlaydi,  ham  kerakli 
daromadga  ega  bo`ladi.  Banklararo  kredit  bozorining  rivojlanganligi 
banklar  o`rtasida  vaqtincha  bo`sh  resurslarni  tezda  qayta  taqsimlash 
imkonini  beradi.  Banklararo  bozordan  likvidlilikni  ta`minlash  uchun 
turli  muddatlarga  mablag’larni  jalb  qilish
 
mumkin,  shu  jumladan,  bir 
kunga  ham.  Bu  bozordan  mablag’larni  olish  operativligi  umumiy 
moliyaviy  kon`yunktura,  banklararo  bozorning  tashkiliy  shakli  va 
albatta bankning obro`siga bog’liq. 
YUqoridagi  omil  bilan  birga  qayta  moliyalashtirish  tizimining 
likvidlilikka ta`siri o`zaro chambarchas bog’liq. 


308 
 
Banklar faoliyatiga ta`sir qiluvchi omillar 
Qayta  moliyalashtirish  tizimi  Markaziy  bankning  tijorat 
banklarini  kreditlash  jarayonidir.  Likvid  mablag’larga  ehtiyoj 
tug’ilganda  tijorat  banklari  Markaziy  bankdan  qayta  moliyalashtirish 
stavkasida  kredit  olishi  mumkin  bo`ladi.  Bu  omilning  bevosita  ta`siri 
shundan  iboratki,  qayta  moliyalash  stavkasi  ortganda  likvidlikni 
ta`minlash uchun kreditlar omili qimmatlashib qoladi yoki aksincha. 

Download 3,95 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   239   240   241   242   243   244   245   246   ...   274




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish