Toshkent moliya instituti «Buxgalteriya hisobi»kafedrasi

3. Respublika yo‘l jamg‘armasiga to‘lovlar hisobi. 
Yo‘l  jamg‘armasi  birlashgan  byudjet  daromadlarining  tarkibini  asosiy  qismini 
tashkil qilgan holda davlatning o‘z vazifalarini amalga oshirishning Moliyviy asosi bo‘lib 
hisoblanadi va davlat mavjudligining ajralmas belgisidir.  
 
Yo‘l jamg‘armasini tashkil etilishining muvofiqligini ta’minlovchi yana bir muhim 
faktor  –  bu  byudjet  taqchilligidir.    Xarajatlarni  daromaddan  o‘sib  ketishi  kuchayishiga 
Moliyviy  resurslarni  faqat  qidirib  topishda  emas,  balki  korxonalar,  tashkilotlar  va 
aholidan  tushgan  mablag‘larni  qayta  guruhlanishini  ham  talab  etadi.    Va  nihoyat 
xo‘jalikni  va  xususiylashtirishni  ko‘p  qirrali  shakllari  bilan  bir  qatorda  jamiyatda  pul 
mablag‘larni qayta taqsimlashni yangi usullarini qo‘llash zaruriyatini yuzaga keltiradi.  
Demak, yo‘l jamg‘armasi – bu jamiyatning ayrim mablag‘larini MOLIYAlashtirish 
va  kompleks  ravishda  operativ  mustaqillik  asosida  sarflash  uchun  davlat  orqali  jalb 
qilinadigan  Moliyviy  resurslarni  qayta  taqsimlash  va  foydalanish  uslubidir.    G‘arb 
mamlakatlarida bunday jamg‘armalarning soni 30 dan 80 gachadir.  
Respublika  yo‘l jamg‘armasiga  majburiy  to‘lovlar, uning to‘lovchilari, soliq solish 
ob’ekti,  bazasi,  soliq  davri,  majburiy  ajratmalarni  hisoblab  chiqarish  masalalari  Soliq 
kodeksining (SK) XVI bo‘limi bilan tartibga solinadi.