yoki metall qurilmalarda ishlatilganda uning sezgirligi elektrod bilan metall
qismlar o‘rtasidagi parazit sig‘imli bog‘lanishlar tufayli bir qadar pasayishi
mumkin. Parazit sig‘imlarga qarshi kurashishning samarali usuli – ekranlarni
qo‘llashdir. 5.6A- rasmda metall qo‘lli robot ko‘rsatilgan. Qo‘l odamlar va boshqa
260
potensial obyektlar bilan yonma-yon harakatlanishi va agar boshqaruvchi
kompьyuter qo‘lning to‘siqqa yaqin turganligi to‘g‘risidagi ma’lumotni olmasa,
ular bilan to‘qnashishi mumkin. Har qanday obyekt robotning qo‘liga
yaqinlashganda u bilan qo‘l o‘rtasida S
s0
ga teng bo‘lgan sig‘imli bog‘lanish
shakllanadi.
5.4 -rasm. Avtomobilni qo‘riqlash uchun sig‘imli detektor
5.5- rasm. Sig‘imli datchik ishlashining vaqt diagrammalari
Robotning qo‘li
elektrod
deb ataladigan elektr izolyasiyalangan o‘tkazuvchan
qobiq bilan qoplangan. 5.3- rasmda sig‘imli bog‘lanishni detektorlash yordamida
qanday qilib datchikning atrofida odamlar borligini aniqlash mumkinligi
261
ko‘rsatilgan. Biroq robotning zalvorli metall qo‘li elektrod bilan obyekt o‘rtasida
hosil bo‘ladigan bog‘lanishga qaraganda elektrod bilan anchagina katta sig‘imli
bog‘lanishga ega bo‘ladi (5.6B- rasm). Bu muammoning eng yaxshi echimi –
elektrod bilan robotning qo‘li orasiga oraliq ekranni joylashtirishdir (5.6D- rasm).
5.6- rasm. Sig‘imli yaqinlashish datchigi: (A)-boshqariladigan ekran erga ulangan
robotning metall qo‘lida joylashgan; (B)- ekran bo‘lmaganda elektr maydoni
asosan elektrod bilan robot o‘rtasida; (D)-ekran maydonni elektrod bilan obyekt
o‘rtasidagi sohaga yo‘naltirilgan
Bu erda yaqinlashish datchigi rolini robotning qo‘lining ko‘p qatlamli
qoplamasi o‘taydi, uning pastki qatlami dielektrik bo‘lib hisoblanadi, undan keyin
katta tok o‘tkazuvchan ekran keladi. Yuqorigi qatlam esa o‘zida elektrodning ensiz
plastinkasini taqdim qiladi. Elektrod bilan robotning qo‘li o‘rtasidagi sig‘imli
bog‘lanishni kamaytirish uchun ekranning potensiali elektrodning potensialiga teng
262
bo‘lishi lozim, shundan kelib chiqqan holda, ekranga elektrodning kuchlanishiga
teng bo‘lgan kuchlanishni berish lozim (shu sababli bunday ekran ko‘pincha
boshqariluvchan ekran deb ataladi). Bu shart bajarilganda ekran bilan elektrod
o‘rtasida hech qanday elektr maydoni bo‘lmaydi, ekran bilan robotning qo‘li
o‘rtasida esa kuchli elektr maydoni vujudga keladi. Bunda elektrod bilan obyekt
o‘rtasida ham etarlicha kuchli elektr maydoni shakllanadi. 5.7- rasmda to‘g‘ri
burchakli impulьslar generatorining soddalashtirilgan sxemasi ko‘rsatilgan, uning
chastotasi kirish sig‘imining qiymatlariga bog‘liq bo‘ladi, kirish sig‘imi quyidagi
sig‘imlardan tashkil topadi:
S
sg
(datchik bilan yer o‘rtasida),
S
s0
(datchik bilan
obyekt o‘rtasida),
S
0g
(obyekt bilan yer o‘rtasida). Elektrod ekran bilan
kuchlanishni takrorlagich orqali ulangan. Chastotali-modullangan signal robotning
qo‘lining harakatini boshqaradigan kompyuterga kelib tushadi. Bunday qurilma
qo‘shni obyektlarni 30 sm masofada detektirlash imkonini beradi.
5.7 -rasm. Kirish sig‘imlari bilan boshqariladigan chastota modulyatorining
soddalashtirilgan sxemasi
Do'stlaringiz bilan baham: