17-mа`ruzа Mаvzu: uzlukli transport mashinalari

Yurish  qismi

  rama,  g‘ildirak  osmalari,  g‘ildirak  va  shinalardan  tashkil 

topadi.  

Yurish qismining asosi rama bo‘lib, unga avtomobilning barcha agregatlari 

va kuzovi o‘rnatiladi. Yuk avtomobillarida rama ko‘tarib yuruvchi vazifasini o‘tab, 

unga  ta’sir  etuvchi  barcha  kuchlarni  qabul  qiladi.  Ramaga  ta’sir  etuvchi  kuchlar 

dvigateldan  g‘ildiraklarga  uzatilayotgan  momentlar  va  yo‘ldan  berilayotgan  har 

turli kuchlar bo‘lib, bu kuchlar avtomobilga ortilgan yukning vazni, uning yurish 

sharoiti  hamda  tezligiga  ko‘ra  o‘zgarib  turadi.  Shuning  uchun  rama  yetarlicha 

mustahkam va butun agregatlarni joylashtirishga qulay bo‘lishi lozim.  

Osmalar

  avtomobilning  ko‘tarib  yuruvchi  tarmog‘i  va  ko‘priklar  o‘rtasida 

elastik  aloqani  uzviy  ravishda  ta’minlab,  g‘ildiraklar  va  u  bilan  bog‘langan 

---

tarmoqqa  tushadigan  o‘zgaruvchan  yuklanishlarni  kamaytiradi,  avtomobilning 

tebranishini  so‘ndiradi,  shuningdek,  harakat  davomida  avtomobil  kuzovining 

holatini  ravonlashtirib  turadi.  Ma’lumki,  ochiq  konlarda,  ayniqsa,  zaboy  va 

ag‘darma  yo‘llarining  notekisligi  avtosamosvallarning  o‘zgaruvchan  tezliklarda 

ba’zida silkinuvchan harakatlanishiga sabab bo‘ladi. 

Shinalar

  o‘lchamlari  dyumli  o‘lchamda  ikkita  son  bilan  belgilanadi. 

Birinchi son profil enini, ikkinchi son esa g‘ildirak obodasi diametrini belgilaydi. 

Masalan,  BelAZ  –  540  da  27.00-49  o‘lchamli,  БелАЗ  –  7521  da  40.00-57 

o‘lchamli shinalar ishlatiladi. Shinalardagi havo bosimi 0,5-0,55 MPa tashkil etadi.  

Karyer  samosvallari  shinalari  qator  talablarga:  birinchi  navbatda  yuqori 

darajada  yedirilishga  chidamli,  yorilish  va  kesilishga  mustahkam  va  issiqqa 

chidamli bo‘lishi kerak.