Фонетик сатҳ бирликлари



Download 0,96 Mb.
Pdf ko'rish
bet59/73
Sana14.01.2022
Hajmi0,96 Mb.
#363805
1   ...   55   56   57   58   59   60   61   62   ...   73
Bog'liq
fonetik sath birliklari

1-darajali  fonemalar.

  Ular  variantlarning  (1-darajali  divergentlar  yoki 

alternantlarning) yig‗indisidan tarkib topadi (F-1). Mas., 

prud 

va 


prudы 

so‗zlarida 

ikkita  fonema  -  (t)  va  (d), 

prud 

va 


prut 

so‗zlarida  esa  bitta  fonema  (t)  bor.  Bu 

tezisdagi  "1-darajali  fonema"  o‗z  moxiyatiga  ko‗ra  L.V.Shcherba  nazariyasidagi 

"fonema"ga va Moskva fonologiya nazariyasidagi "variant"ga to‗g‗ri keladi. 



2-darajali  fonemalar.

  Fonemalarning  bu  turi  substitutlar  (2-darajali 

divergentlar  yoki  alternantlar)  yig‗indisidan  tarkib  topadi  (F-2).  Ular  I.A.Boduen 

de  Kurtene  ta‘rifidagi  "fonema"ga  va  Praga  funksional  tilshunosligi  ta‘rifidagi 

"arxifonema"ga to‗g‗ri keladi.

86

 



3-darajali  fonemalar.

  Ular  transformantlar  (3-darajali  alternantlar) 

yig‗indisidan  tarkib  topadi.  Bu  fonemalar  talaffuzga  nisbatan  oliy  darajada 

mavhumlashgan tovushlardir: 



begu – bejat 

(g-j), 


mogu – mojesh 

(g-j), 


xodit 

– 

xoju 

(d-j)  kabi.  3-darajali  fonemalar  Praga  funksional  tilshunosligi  nazariyasidagi 

"morfonema"ga  to‗g‗ri  keladi.  Shunday  kilib,  S.I.  Bernshteyn  nazariyasidagi  1-

darajali  fonema 

variatsiyalar 

qatoridan  (yoki  1-darajali  alternantlar,  divergentlar 

qatoridan),  2-darajali  fonema 

substitutsion  qatordan 

(yoki  2-darajali  alternantlar, 

divergentlar qatoridan), 3-darajali fonema esa 

transformatsion qatordan 

(3-darajali 

alternantlar qatoridan) tarkib topadi. 


Download 0,96 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   55   56   57   58   59   60   61   62   ...   73




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish