O‘zbekiston respublikasi mudofaa vazirligi

uning otishga ta’siri.  
O‘q havoda uchishi uchun uni stvol kanalini tark etayotgandagi tezligi katta ahamiyatga 
egadir.  Bu  tezlik  o‘qni  havoda  uchishini  xarakterlovchi  kattalikdir.  U  o‘qning  boshlang‘ich 
tezligi deb ataladi, odatda V
0
 deb  belgilanadi va metr/soniyada (m/sek) o‘lchanadi. 
O‘qning boshlang‘ich tezligi orsa uning uchish uzoqligi, teshib o‘tuvchi va o‘ldiruvchi 
ta’siri ortadi, shuningdek uning uchishiga taosir etuvchi tashqi taosirlar pasayadi. 
Boshlang‘ich  tezlikni  kattaligi  stvolning  uzunligi,  o‘qning  vazni  va  zaryadining 
(poroxning) miqdoriga bog‘liq. Stvol qanchalik uzun bo‘lsa (ma’lum uzunlikkacha) o‘qqa parox 
gazlari shunchalik ko‘proq taosir etadi va boshlang‘ich tezlik shunchalik katta bo‘ladi. 
O‘qning  o‘ldiruvchi  kuchi-uning  nishon  bilan  to‘qnashayotgandagi  energiyasi  bilan 
xarakterlanadi  va  kilogrammetrda  (kgm)da  o‘lchanadi.  O‘qning  stvol  uchidagi  harakatining 
energiyasi boshlang‘ich energiya deyiladi. Avtomatdan otishda o‘qning boshlang‘ich energichsi 
29 kgm ga teng. Odamni jarohatlab safdan chiqarish uchun 8 kgm ga teng energiya kifoyadir. 
O‘qning teshib o‘tuvchi taosiri ma’lum zichlikdagi to‘siqqa kirib borish chuqurligi bilan 
xarekterlanadi.  Vintovkaning  yoki  pulemyomotdan  100  m  uzoqlikdagi  otilgan  o‘q  to‘siq 
tekkisligiga perpendikulyar tarzda tekkanda: 
- 
6 mm qalinlikdagi po‘lat plitani; 
- 
12 sm qalinlikdagi shag‘al qobig‘ini; 
- 
15 smli g‘ishtin devorni; 
- 
45 smli qum, tuproq va yog‘och devorini tesha oladi. 
 
2-o‘quv    savol.  Qurolning  silkinishi  va  otish  burchagi.  O‘q  traektoriyasining