“Kasbiy ta`lim” kafedrasi

kooperatsiya, hamkorlik; 

 
shaxsiy manfaatning maksimallashuvi - 
individuallik; 

 
vaqtinchalik yutuqlarga nisbatan munosabatning oshirilishi - 
raqobat; 

 
o‘zgalar yutug‘i yoki manfaatining yuqori qo‘yilishi - 
altruizm; 

 
o‘zgalar yutug‘ining minimallashtirilishi - 
agressiya;
 

 
yutuqlardagi  tafovutlarning kamaytirilishi - 
tenglik.
 
 
Ko‘rib turganimizdek, har bir motivning mohiyati o‘ziga xos mazmunga ega. 
Ular  har  bir  sharoitda  o‘ziga  tarzda  namoyon  bo‘lsa-da,  ularning  amaliyotda 
mavjudligi  aniq  va  har  birimizning  ijtimoiy  xulqimiz  qanday  namoyon  bo‘lishini 
ko‘rsatadi.  
 
Har bir motivning ishlab chiqarish sharoitlarida xodimlar xulqida qanday aks 
etishini o‘rganish fan uchun ham, amaliyot uchun ham katta ahamiyatga ega. 
Har  qanday  motivlarning  orqasida  shaxsning  ehtiyojlari  yotadi.  Ya’ni, 
maqsadli  hayotda  shaxsda  avval  u  yoki  bu  ehtiyojlar  paydo  bo’ladi  va  aynan 
ularning tabiati va zaruratiga bog’liq tarzda xulq motivlari namoyon bo’ladi.  
36-rasm 
                                                 
17
Битянова М.Р. Социальная психология: Учебное пособие. 2 - е изд., – СПб.: Питер, 2008. С. 152 

---

54 
 
 
 
Shunday  qilib,  motivlar  tizimi  bevosita  shaxsning  mehnatga,  odamlarga  va 
o’z-o’ziga  munosabatlaridan  kelib  chiqadi  va  undagi  xarakter  xususiyatlarini  ham 
belgilaydi.  Ularning  har  birimizda  real  shart-sharoitlarda  namoyon  bo’lishini  biror 
mas’uliyatli  ish  oldidan  o’zimizni  tutishimiz  va  muvaffaqiyatlarga  erishishimiz 
bilan baholasak bo’ladi.