“Kasbiy ta`lim” kafedrasi

«badiiy»,  «fikrlovchi»  va  «o‘rta»
  tiplar  deb  qayd 
qilingan  mazkur  tipologiya  kishining oliy  asab  faoliyati  unda ikkita  signal tizimi 
mavjudligi  bilan  belgilanishiga  muvofiq  ta’limot  bilan  bog‘langandir.  Birinchi 
signallar  tizimi  obrazli,  emotsional  va  ikkinchisi  ana  shu  obrazlar  haqida  so‘zlar 
orqali signal berish bilan bog‘liq, ya’ni signallarning signali bilan bog‘liq. Garchi 
qobiliyatning  rivoji  har  turli  odamlarda  mutlaqo  bir  xil  bo‘lmagan  tabiiy  shart-
sharoitlarga  bog‘liq  bo‘lsa  ham,  yuqorida  ko‘rib o‘tilgan  iste’dod  nishonalari  va 
qobiliyat o‘rtasidagi nisbat, qobiliyat shunchaki tabiat in’omi emas, balki kishilik 
tarixining mahsuli ekanligini ko‘rsatadi. Inson hayoti davomida kasbidan tashqari 
paytlarda ham bir necha qobiliyat egasi bo‘lishi mumkin. Masalan, o‘qituvchi bir 
davrning  o‘zida  duradgor,  mohir  tikuvchi  bo‘lishi;  yirik  fan  allomasi  yaxshi 
san’atkor,  etuk  sportchi  bo‘lish  holatlari  uchrab  turadi.  Qobiliyatli  shaxslar 
ijtimoiy  turmushning  turli  jabhalarida  o‘z  o‘rnini  topa  oladi,  hamda  yuksak 

---

93 
 
yutuqlarga erishadi, hatto bir necha faoliyat turida tekis muvaffaqiyatlar qozonishi 
ham mumkin.