O’UM2020-Biznes rejalashtirish O. A. Amanov O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi qarshi muhandislik iqtisodiyot instituti

      
6
 O’zbekiston Respublikasi yillik statistik to’plami ma’lumotlariga asosan. Toshkent 2015 yil , 185 bet. 

---

Muallif - O.A.Amanov 
 
Korxonaning  tashkiliy  jixatdan  yaxlitligi  uning  ikkinchi  belgisidir.Tashkiliy 
yaxlitlik  tegishli  tartibda  korxonaning  ta’sis  etuvchi  hujjatlarida  o’z  aksini  topgan 
bo’lishi kerak. 
Uchinchi  belgisi o’zlik  mulkiga ega bo’lishi.Korxona  mol  mulkini o’z hohishi 
bo’yicha ishlatishi mumkin. 
To’rtinchidan korxona o’z harakati va burchlari oldida moddiy javobgarligi. 
Va nihoyat, korxonaning oxirgi belgisi uning o’z nomiga ega bo’lishi. Bu belgi 
tashqi  qarashda  formal  ko’ringani  bilan  moddiy  ahamiyatga  egadir.  Chunki  u  o’z 
nomi  bilan  bitimlar  tuzadi,  tashqi  aloqalarni  amalga  oshiradi,  o’z  imidjini  asraydi, 
ulug’laydi,  sud  organlariga  talabgor  yoki  javobgar  sifatida  chiqadi,  faoliyatini 
reklama qiladi va boshqa funksiyalarini amalga oshiradi. 
Korxonalar  mulk  shakillariga  asoslangan  holda  tashkiliy  huquqiy  shakllarga 
turlanadi.  “O’zbekiston  Respublikasida  mulkchilik  to’g’risida”gi  qonunga  binoan  (4 
modda) mulk quyidagi shakllarda yuzaga chiqadi: 
­
 
fuqarolarning shaxsiy va xususiy mulki; 
­
 
jamoa  (shirkat)  mulki,  shu  jumladan,  oilaviy,  mahalla,  kooperativ  mulk, 
ijaraga  olingan  korxona  mulki,  aksionerlar  jamiyati,  davlat  korxonasi 
jamoaning, 
jamoat 
tashkilotlari 
va 
diniy 
tashkilotlar, 
konsern 
(konsarsium)larning  mulki,  yuridik  shaxs  hisoblangan  boshqa  jamoalar 
mulki; 
­
 
Respublika,  Qoraqalpog’iston  Respublikasi,  ma’muriy-hududiy  tuzilmalar 
(maishiy) mulkdan iborat davlat mulki; 
­
 
aralash mulk; 
­
 
qo’shma  korxonalar,  ajnabiy  fuqarolar,  tashkilotlar  va  davlat,  shuningdek, 
ajnabiy yuridik shaxslar mulki. 
Mamlakatimizda  ro’yxatdan  o’tgan  korxona  va  tashkilotlarning  mulkchilik 
shakllari bo’yicha taqsimlanishi quyidagi 5.2-chizmada keltirilgan. 

---