Va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot

Metodlarda 
bog‘lanish 
kamligi (MBK) 
MBK klassdagi metodlar juftligini hisobga olish orqali topiladi. 
MBK  bir  xususiyatni  baham  ko‘rgan  metodlar  soni  va  bir 
hususiyatni  baham  ko‘rmagan  metodlar  soni  o‘ryasidagi  farq. 
Bu o‘lchamning qiymati keng muhokama qilib kelingan va bir 
necha  turlarda  mavjud.  MBK  chindan  ham  boshqa  o‘lchamlar 
berganlarining  oxiriga  yoki  boshiga  foydali  ma‘lumot, 
qo‘shimcha qo‘shadimi, bu aniq emas. 
3.12- rasm. O‘byektga yo‘nalgan o‘lchamlar formasi 
 
Normadan chetga chiqqan o‘lchashlar, normadan sezilarli darajada boshqa 
yo‘nalishda bo‘ladi, bu qismlarning sifati bilan bog‘liq xatoliklar borligini nazarda 
tutishi mumkin. Bu qismlarni o‘lchashda kalit bosqichlar: 
1.
 
Bajariladigan  o‘lchashlarni  tanlash. 
O‘lchash  javob  berishi  maqsad 
qilingan  savollar  formulaga  solingan  bo‘lishi  lozim  va  o‘lchashlar  javob  berishi 
talab  etilgan  savollar  tushuntirilgan  bo‘lishi  lozim.  Bu  savollarga  bog‘liq 
bo‘lmagan  o‘lchashlar  yig‘ilishi  shart  emas.  Basilining  MSO‘(maqsad-savol-
o‘lchash) misoli(Basili va Rombach,1988), 26-bo‘limda muhokama qilingan, qaysi 
malumot yig‘ilishi kerakligiga qaror qilishda eng yaxshi usul. 
3.13- rasm. Mahsulot o‘lchov jarayoni 

---

112 
 
2.
 
Baholanishi  kerak  bo‘lgan  qismni  tanlash. 
Dastur  tizimidagi  barcha 
qismlarning  o‘lchamlarini  baholashingiz  shart  bo‘lmasligi  mumkin.  Bazida, 
ko‘rinadigan  qismlarni  tanlashingiz  mumkin,  Sistemanig  sifatini  to‘liq  baholash 
uchun. Boshqa safar esa, doimiy foydalaniladigan tub qismlarga e’teibor qaratishni 
istashingiz  mumkin.  Bu  qismlarning  sifati  kam  foydalaniladigan  qismlarning 
sifatidan ko‘ra muhim. 
3.
 
Qism  harakterlarini  o‘lchash. 
Tanlangan  qismlar  o‘lchanadi  va 
hisoblangan o‘lcham qiymatiga bog‘lanadi. Bu odatda avtomatik malumot yig‘ish 
qurilmasidan foydalanib qism namoyishi(dizayn, kod) jarayonini  o‘z ichiga oladi. 
Bu  qurilma  maxsus yozilgan  yoki  ishlatilayotgan  dizayn  qurilmasining xususiyati 
bo‘lishi mumkin. 
4.
 
Normadan  chetga  chiqqan  o‘lchashlarni  aniqlash. 
Qism  o‘lchashlari 
bajarilganidan  keyin,  ularni  bir  biri  bilan  va  o‘lchashlar  ma‘lumotlar  bazasida 
yozilgan oldingi o‘lchashlar bilan taqqoslaysiz. Siz har bir o‘lcham uchun noodatiy 
katta  va  kichik  qiymatlarni  qidirishingiz  lozim,  huddi  bular  bu  qiymatlarni 
ko‘rsatayotgan qismlar bilan bog‘liq xatoliklar borligini taklif etayotgandek. 
5.
 
Normadan  chetga  chiqqan  qismlarni  tahlil  qilish. 
Tanlangan  o‘lchamlar 
uchun normadan chetga chiqqan qiymatlar mavjud qismlarni aniqlaganingizda, siz 
normadan chetga chiqqan qiymatlar bu qismning sifati pasaytirilganini anglatadimi 
yoki yo‘qmi qaror qilishingiz kerak. Murakkablik uchun normadan chetga chiqqan 
o‘lcham  qiymati  (deylik)  doim  ham  past  sifatli  qismni  anglatmaydi.  Bu  yerda 
yuqori qiynat uchun boshqa sabab bo‘lishi mumkin, shuning qism sifati muammosi 
borligini anglatmaydi. 
Siz  doim  yig‘ilgan  ma‘lumotni  tashkiliy  manba  sifati  ko‘rishingiz  kerak  va 
hamma  loyihaning  oldingi  yozuvlarini  saqlang  hattoki  u  ayni  bir  loyihada 
ishlamagan  bo‘lsa  ham.  Yetarli  darajada  katta  o‘lchashlar  ma‘lumotlar  bazasi 
tashkil  etilganda,  keyin  loyihalar  o‘rtasida  sifat  taqqosini  amalga  oshira  olasiz  va 
ichki qism xususiyatlari va sifat xarakterlari o‘rtasidagi aloqani tasdiqlay olasiz.