Va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot

 
3.3. Sharx va tekshiruvlar 
 
Sharx  va  tekshiruvlar  loyiha  sifatini  tekshiruvchi  SK  amallaridur.  Bunda 
dasturiy  ta‘minot  jarayonlarining  rasmiylashtirilishi  va  xisobotlari  hato  va 

---

94 
 
kamchiliklarini  aniqlash  uchun  tekshiriladi  va  sifat  standartlariga  rioya  qilingani 
ko‘riladi.  8  va  15  bobda  aytilgandek  sharx  va  tekshiruvlar  dasturiy  ta‘minot 
tekshirish  va  ratifikatsiyalash  umumiy  jarayonining  yaqinidagi  tekshirish  dasturi 
sifatida ishlatiladi. 
Sharx vaqtida bir guruh odam dasturiy ta‘minot va u bilan bog‘liq hujjatlarni 
tekshirib  muammo  va  standartga  tushmagan  joylarni  topadi.  Sharx  jamoasi  tizim 
yoki loyiha sifati darajasi haqida axborot tayyorlaydi.  Loyiha boshqaruvchilari bu 
baxolardan  rejalashtirish  qarorlarini  qabul  qilishda  foydalanishi  mumkin  va 
jarayonni rivojlantirish uchun manba ajratishi mumkin. 
Sifatrni  sharxlash  dasturiy  ta‘minot  yaratish  vaqtida  taqdim  etilgan 
hujjatlarga  asoslanadi.  Shuningdek  dasturiy  ta‘minotga  qo‘yilgan  texnik  talablar 
loyiha  dizayni  yoki  kodi  jarayon  modellari,  sinov  rejalari,  konfiguratsiyani 
boshqarish  protseduralar,  jarayon  standartlari  va  foydalanuvchi  yo‘riqnomasi 
ko‘rilishi  mumkin.  Sharx  hujjatlar  yoki  kodningketma-ketligini  va  tugaganligini 
tekshirishi va sifat standartlariga rioya qilinganligiga amin bo‘lishi kerak.  
Lekin  sharxlar  nafaqat  standartga  to‘g‘ri  kelishini  tekshiradilar  ular 
shuningdek dasturiy ta‘minot yoki loyiha hujjatlaridagi mummo va kamchiliklarni 
aniqlash uchun yordam beradi. Sharx xulosalari sifatni boshqarish jarayonini qismi 
sifatida  rasmiylashtirilishi  shart.  Ammolar  aniqlangan  bo‘lsa  tekshiruvchilar 
izoxlarini  dasturiy  ta‘minot  muallifi  yoki  hatolarni  bartaraf  etuvchilarga  berish 
kerak. 
Sharx  va  tekshiruvlarrning  maqsadi  jamoa  a‘zolarini  baxolash  uchun  emas 
balki  dasturiy  ta‘minot  sifatini  yaxshilashdur.  Komponentlarni  sinovdan 
o‘tkazishga  nisbatan  sharxlash  hatolikni  aniqlashni  umumiyroq  jarayonidur. 
Odamlar  tomonidan  qilingan  hatolar  ilojsiz  butun  dasturlash  jamoasiga 
ko‘rsatiladi.  Loyihani  boshqaruvchilari  jamoa  a‘zolarini  ko‘rib  chiqishda  alohida 
muammolarga  etiborli  bo‘lishlari  kerak.  Ular  ish  madaniyatini  shunday 
rivojlantirishi  kerakki  hatolar  topilganda  aybini  yuklamasdan  uni  bartaraf  etishga 
yordam berish afzalroq hisoblanish kerak. 

---

95 
 
Sifat  sharxi  raxbaryatga  dasturiy  ta‘minot  rivojlanishi  haqida  axborot  bersa 
ham,  sifat  sharxlari  rivojlantirishni  boshqarish  sharxi  degani  emas.  23  bobda 
aytganimdek  rivojlanish  sharxlari  dasturiy  ta‘minotning  rejalashtirilgan  jadval 
bo‘yicha  ketishini  taqqoslaydi.  Ularning  asosiy  havotiri  dasturiy  ta‘minot  vaqtida 
va  byudjetdan  chiqmagan  holda  yetkazilishidur.  Rivojlantirish  sharxlari  tashqi 
omillarni  inobatga  oladi  va  bunda  o‘zgargan  sharoitlar  yaratilayotgan  dasturiy 
ta‘minot kerak emasligini yoki keskin o‘zgartirilishini bildiradi.