Va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot

3.1. Dasturiy ta‘minot sifati 
 
Sifat  boshqaruvining  asosiy  tamoyillari  ishlab  chiqarilayotgan  maxsulotlar 
sifatini yaxshilash uchun ishlab chiqarish saboati tomonidan o‘rnatilgan. Shu bilan 
birga  ular  “sifat”  ta‘rifini  rivojlantirishgan,  u  buyumning  batafsil  texnik 
harakteristikasiga  (Crosby,  1979)  va  bardoshlik  tushunchasiga  asoslangan  edi. 
Bunda  asosiy  taklif  shunda  ediki  maxsulotlar  to‘liq  tasniflanib  ishlab  chiqilgan 
maxsulotni  spetsifikatsiyasiga  ko‘ra  tekshirish  tartiblarini  o‘rnatish  mumkin  edi. 
Albatta maxsulot har doim ham spetsifikatsiyasiga to‘liq javob bermaydi, shuning 
uchun  qabul  qilna  veradi.  Agar  maxsulot  “deyarli  to‘g‘ri”  bo‘lsa  u  yaxshi  deb 
olinadi. 
Dasturiy  ta‘minot  sifati  ishlab  chiqarish  bilan  bevosita  taqqaslash  mumkin 
emas.  Raqamli  tizimlarga  nisbatan  tolerantlik  g‘oyasini  qo‘llab  bo‘lmaydi  va 
quyidagi  sabablarga  ko‘ra  dasturiy  taminot  tizimi  o‘z  spetsifikatsiyasiga  mos 
kelganligi haqida obyektiv xulosaga kelish mumkin emas: 
1.
 
Talablarni  ishlab  chiqish  haqida  4  bobda  gapirilgan  edi,  unda  aytilganki 
dasturiy ta‘minotning to‘liq va bir ma‘noliy texnik talablarini yozish qiyin masala. 
Yaratuvchi  va  mijozlar  dasturiy  ta‘minotga  qo‘yilgan  talablarni  har-xil 
tushunishlari  munkin  va  dasturiy  ta‘minot  o‘z  spetsifikatsiyasiga  mos  kelishi 
to‘g‘risida bitta to‘xtamga kelishi qiyin. 
2.
 
Texnik  talablar  odatda  qiziqqan  shaxslarning  bir  nechta  sinfdan  berilgan 
talablarni  o‘z  ichiga  oladi.  Bu  talablar  ilojsiz  murosadir  va  qiziqqan  shaxslarning 
hamma  guruhini  talablarini  o‘z  ichiga  olmaydi.  Tablari  inobatga  olinmagan 
shaxslar  tizim  kelishilgan  talablarni  amalga  oshirsa  ham  sifatini  past  deb 
xisoblashadi. 
3.
 
Bazi  sifat  xususiyatlarini  (masalan  tuzatish  mumkinligini)  bevosita 
o‘lchash  mumkin  emas.  Shunday  qilib  ular  bir  ma‘noli  usulda  aniqlanmaydi. 
O‘lchash muammolarini men 3.4 bo‘limda muhokama qilganman. 
Shu muammolarni deb dasturiy ta‘minot sifatini baxolash subyektib jarayon, 
bunda  sifat  boshqaruv  jamoasi  kerakli  sifat  darajasiga  erishilganligi  haqida  o‘z 

---

84 
 
fikrini  bildiradi.  Sifatni  boshqarish  jamoasi  dasturiy  ta‘minot  belgilangan 
maqsadga mos kelishini ko‘rib chiqadi. bunda tizim xususiyatlari haqida savollarga 
javob berish kerak bo‘ladi. Masalan: 
1.
 
Yaratish  jarayonida  dasturlash  va  hujjatlar  yuritilishi  standartlar  asosida 
bajarilganmi? 
2.
 
Dasturiy ta‘minot kwraklilik tarzda tekshirildimi? 
3.
 
Dasturiy ta‘minot ishlatilishga berilish uchun ishonchliligi yetarlimi? 
4.
 
Dasturiy ta‘minotning ishlashi yaxshimi? 
5.
 
Haqiqatan ham dasturiy ta‘minot foydalanishga tayyormi? 
6.
 
Dasturiy ta‘minotni tushunish va tuzilishi yaxshimi?