Shaxsga yo'naltirilgan ta'limda pedagogik jarayon bola shaxsida belgilangan sifatlarning shakllanishiga qaratiladi

Maqtash (ota-onalar hamda o’quvchilar 

jamoasi oldida) 

Maqtov yorlig’i bilan taqdirlash 

Fotosuratini hurmat taxtasiga qo’yish 

Qo’llab-quvvatlash 

Jamoa nomidan minnatdorchilik bildirish 

Safda 1-o’rinda turishi 

Musobaqalarda bayroqdor bo’lishi 

Muassasa devoriy gazetasi yoki radoisi orqali nomini qayd 

etish 

---

 

34 

Majburlash 

—  bu  o'quvchining  xulq-atvoriga  qo'yiladigan  salbiy  baholashning  ifodasi, 

xulq-atvor  me'yorlariga  zid  bo'lgan  xatti-harakatlari va  bema'ni qiliqlarining  muhokamasidir. 

Pedagogika  fanida  ushbu  vosita  tarbiyalashning  eng  so'nggi  metodi  sifatida  ifodalanadi. 

Ushbu  metod  turlari,  qo'llanilayotgan  boshqa  tarbiyaviy  metodlar  istalgan  tarbiyaviy 

maqsadga erishishda imkoniyat bermagandagina qo'llanilishi mumkin. 

XX  asrning  o'rtalarida  pedagogikada  majburlashdan  shaxsni  kamsituvchi  va  salbiy 

oqibatlarga olib keluvchi tarbiyalash metodi sifatida foydalanish rad etilgan. Biroq,

 

keyinchalik 

majburlashdan  pedagogik  jihatdan  to'g'ri  foydalanish  qonuniy  deb  e'tirof  etildi:  u  uyat,  or-

nomus  tuyg'ulari  o'quvchida  bo'lmaganda,  uning  xatti-harakari  salbiy  oqibatlarga  olib 

keladigan  holatlarda,  tarbiyalanuvchining  xulq-atvorini  tuzatadi,  unga  xatosini  tushunib 

yetishga imkoniyat beradi. 

Tarbiyaviy  faoliyatda  majburlash  metodi  shaxsning  qadr-qimmatini  kamsitmaydigan 

puxta  o'ylangan  xatti-harakatlar  asosida  olib  boriladi  va  uni  amalga  oshirishda  bunday 

vositalarning  tanlanishi  chuqur  tahlil  talab  qilinishini  hisobga  olish  zarur.  Ular  qatoriga 

o'qituvchining tanbehlari yoki qat'iy talablari, yanada jiddiy mas'uliyatga ehtimolli jalb etish 

to

’

g'risidagi  ogohlantirish,  jamoada  muhokama  qilish  yoki  pedagogik  kengashga  chaqirish, 

boshqa  sinfga  yoki  maktabga  o'tkazish,  umumta'lim  muassasasidan 

haydashni 

kiritish 

mumkin. 

Ta’lim muassasalarida qo’llash mumkin bo’lgan jazo choralariga quyidagilar kiradi: