Fizika kursi



Download 2,6 Mb.
Pdf ko'rish
bet207/268
Sana11.01.2022
Hajmi2,6 Mb.
#348187
1   ...   203   204   205   206   207   208   209   210   ...   268
Bog'liq
fizika kursi

kombinatsion sochilish hodisasi 

muhim ahamiyatga ega. Bu effekt shundan 

iboratki,  biror  moddaga  (gaz,  suyuqlik,  shaffof  kristall) 

ν

0

  chastotali 

monoxromatik  yorug‘lik  tushsa,  bu  moddada  sochilgan  yorug‘lik 

spektrida 

ν

0

  chastotali  chiziqdan  tashqari  uning  ikki  yonida  simmetrik 

joylashgan qo‘shimcha spektral chiziqlar ham hosil bo‘ladi (20.7-rasm). 

Bu  qo‘shimcha  spektral  chiziqlarga  mos  kelgan  chastota  tushayotgan 

monoxromatik  yorug‘lik  chastotasi  bilan  yorug‘likni  sochayotgan 

molekulalarning  tebranma  yoki  aylanma  o‘tishlarida  hosil  bo‘ladigan 

nurlanishlar  chastotalarning  ayirmasiga  yoki  yig‘indisiga  teng  bo‘ladi, 

ya’ni  

i

i

ν

ν



ν

±

=



0

 

 



   

(20.15) 


 

bu yerda 

ν

I

 – jism molekulalarining tebranma yoki aylanma o‘tishlarida 

vujudga kelgan nurlanishlar chastotasi. 

 

Kombinatsion 



sochilish 

spektridagi 

chastotasi 

moddaga 


tushayotgan  yorug‘likning  chastotasidan  kichik  bo‘lgan  chiziqlar  qizil 

yo‘ldosh  spektrlar,  chastotasi 

ν

0

  dan  kattalari  esa  binafsha  yo‘ldosh 

spektrlar  deb  ataladi.  Hosil  bo‘lgan  bu  yo‘ldosh  spektr  chastotasi, 

joylashishi  va  soni  tushayotgan  yorug‘lik  chastotasiga  bog‘liq  bo‘lmay, 

faqat  yorug‘lik  sochilayotgan  modda  tabiatiga  bog‘liq  bo‘lib,  uning 

ν



 

20.7-rasm 


 

349


tarkibini  va  tuzilishini ifodalaydi. Kombinatsion sochilish  hodisasi  ko‘p 

atomli  murakkab  molekulalardagi  tebranma  va  aylanma  energetik 

sathlarni,  molekulalarning  tuzilishini  o‘rganishda  keng  qo‘llaniladi. 

Masalan,  neft  mahsulotlarining  (benzin,  yog‘lar)  tarkibi  ana  shunday 

aniqlanadi.  

Savollar 

1.

 



Vodorod atomi uchun Shredinger tenglamasini yozing va uni qanday 

hollarda yechimga ega bo‘lishini ko‘rsating. 

2.

 

Kvant sonlari – asosiy kvant son (n), orbital kvant son (



l

), magnit 

kvant son (m)lar nimalarni ifodalaydi? 

3.

 



Elektron  spini  deganda  nimani  tushunasiz?  Shtern  va  Gerlax 

tajribasini izohlang. 

4.

 

Pauli prinsipi bo‘yicha atomdagi energetik sathlar to‘rtta kvant soni 



bilan qanday xarakterlanadi? 

5.

 



Asosiy kvant soni bilan ifodalanuvchi sathlar sonini aniqlovchi Pauli 

tenglamasini yozing. 

6.

 

D.I.Mendeleyev  elementlar  davriy  sistemasi  tabiatning  fundamental 



qonuni sifatida qanday yaratildi? 

7.

 



Molekula deb nimaga aytiladi? 

8.

 



Yorug‘likning kombinatsion sochilishi hodisasini tushuntiring. 


Download 2,6 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   203   204   205   206   207   208   209   210   ...   268




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish