Fizika kursi


maksimumlar ravshanroq va torroq, ularni ajratib turgan minimumlar



Download 2,6 Mb.
Pdf ko'rish
bet138/268
Sana11.01.2022
Hajmi2,6 Mb.
#348187
1   ...   134   135   136   137   138   139   140   141   ...   268
Bog'liq
fizika kursi

maksimumlar ravshanroq va torroq, ularni ajratib turgan minimumlar 

esa  keng  va  amalda  butunlay  qorong‘i  ko‘rinadi.  Bunday  qurilma 

difraksion  panjara  deyiladi.  d  masofa  panjaraning  davri  (doimiysi) 

deyiladi.  Difraksion  panjaralar    shisha  plastinka  yoki  metall  ko‘zgu 

sirtiga  shtrixlar  (tirnashlar)  chizish  yo‘li  bilan  tayyorlanadi.  Difraksion 

panjara bilan yorug‘lik to‘lqin uzunligini aniqlash mumkin. 



 

15.7 - §. Rentgen nurlari difraksiyasi 

 

 



Difraksion  manzarani  kuzatilishi  uchun  panjara  doimiysi, 

tushayotgan  yorug‘likning  to‘lqin  uzunligi  bilan  bir  xil  tartibda  yoki 

kichik  bo‘lishi  kerak.  Tabiiy  fazoviy  panjara,    ya’ni  kristallarning 

15.15 – rasm.

 



 

256


panjara  doimiysi 

10



-10

  m  tartibida  bo‘ladi.  Ko‘rinadigan  yorug‘likning 

to‘lqin  uzunliklari  esa  atigi  (4

÷

7,5)



10

-7



  m  ni  tashkil  qiladi  xolos.  

Demak,  kristall  panjarada  vujudga  kelishi  mumkin  bo‘lgan  difraksion 

manzarani oq yorug‘likdan foydalanib hosil qilib bo‘lmaydi.  

 

Nemis  fizigi  M.Laue  kristallarda  difraksiyani  rentgent  nurlari 



(

10



-12

-10


-8

  m)  yordamida  kuzatish  mumkinligini  birinchi  bo‘lib 

ko‘rsatdi. Rentgen nurlari kristall orqali o‘tganda ham, undan qaytganda 

ham  difraksion  manzara  kuzatiladi.  Parallel  rentgen  nurlar  dastasi 

kristallga  kristall  panjaraning  tugunlari  (atomlar)    orqali  o‘tgan  parallel 

tekisliklarga 

θ

  sirpanish  burchagi 



ostida  tushayotgan  bo‘lsin.  Bunday 

atom tekisliklarini rentgen nurlarini 

qisman  o‘tkazib,  qisman  qaytaruv-

chi  yarim  shaffof  ko‘zgu  deb 

qarash mumkin.  


Download 2,6 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   134   135   136   137   138   139   140   141   ...   268




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish