N. X. Ermatov, D. G‘. Azizova, N. M. Avlayarova, B. Yu. Nomozov, R. S. Bekjonov, A. I. Abdiraz а kov, M. X. Ashurov

 
V.3.1. Murakkab gaz quvurlarini hisoblash 
Bir quvurli va doimiy diametrli gaz quvurlaridan farq qiladigan gaz quvurlariga 
- murakkab gaz quvurlari deyiladi. Murakkab quvurlarga: ko`p quvurli gaz quvurlari, 
lupingli  gaz  quvurlari,  har  xil  diametrli  gaz  quvurlari,  bulardan  tashqari  gaz  quvuri 
trassasi bo`yicha olinuvchi va qo`shib haydashga gaz quvurlari ham kiradi. Murakkab 
gaz  quvurlarini  loyihalashning  maqsadi,  sodda  gaz  quvurlarini  loyihalash  maqsadi 
bilan bir xil bo`ladi, ya‘ni gaz quvurining o`tkazuvchanlik qobiliyatini aniqlash yoki 
ulangan  punktlardagi  bosimni  aniqlash  kiradi.  Ularni  hisoblash  formulalar  ham  bir 
xil. Bu  formulalarni murakkab  gaz quvurining  alohida  qismlari  uchun ishlatish  yoki 
murakkab  gaz  quvurini  soddalashtirilgan  holga  keltirilgandan  so`ng  ishlatish 
mumkin. 
Murakkab gaz quvurini sodda holga keltirish 
–
 uni ekvivalent gaz quvuri bilan 
almashtirish  yoki  maxsus  koeffitsiyentlar  orqali  amalga  oshirilishi  mumkin. 
Ekvivalent  gaz  quvuri  deb 
–
  o`tkazuvchanlik  qobiliyati  hisoblanayotgan  gaz 
quvurining o`tkazuvchanlik qobiliyatiga teng bo`lgan bir quvurli diametri o`zgarmas 

---

71 
 
bo`lgan  gaz  quvuriga  aytiladi.  Ularning  soni  sanoatimizda  ishlab  chiqarilayotgan 
quvurlar  soniga  ham  teng  bo`lishi  mumkin.  Berilgan  vazifa  aniq  bo`lishi  uchun, 
keltirilgan kattaliklarning biri 
–
 quvur diametri yoki uzunligi berilgan bo`lishi shart. 
Bunda  quvurning  uzunligi  maxsus  hisoblar  orqali  berilgan  bo`lsa,  unda 
hisoblanayotgan  quvurning  o`tkazuvchanlik  qobiliyati  quyidagi  formula  orqali 
aniqlanadi: 


L
P
P
AD
Q
e
/
2
0
2
6
6
.
2

