Standartlashtirish asoslari

3.2-rasm «O`zstandart» agentligi tashkiliy tuzilmasi. 
Vazirlar  Mahkamasining  2002-yil  №342 qarorini bajarish  yo`lida    “O`zstandart” 
o`zining  viloyat  boshqarmalarini  (SMSHM)  tuzib,  ularning  ishlariga  hartaraflama 
ko`mak  ko`rsatmoqda.  Respublikadagi  sinov  laboratoriyalarini    akkreditlash  ishlari 
jadal  qadamlar  bilan  amalga  oshirilmoqda.  Farg`ona,  Qo`qon,  Qarshi,  Buxoro, 
Samarqand shaharlaridagi sinov laboratoriyalari akkreditlanib, hozirda ular turli sinov 
amallarini o`tkazmoqdalar. Faqatgina Farg`onadagi sinov laboratoriyasida o`tkazilgan 
sinovlar  natijasiga ko`ra  “Azot” ishlab  chiqarish birlashmasi, Quvasoy  chinni  zavodi, 
Rishton qo`lolchilik  mahsulotlari zavodi, “Quvamebel’” ishlab chiqarish birlashmasi 
mahsulotlari  muvofiqlik  sertifikatini  olishga  sazovor  bo`ldilar  (3.2-rasm).  Ularning 
tarkibi va tashkiliy strukturalari rivojlanish jarayonida takomillashib boradi. 
«O`zstandart» agentligi tarkibidagi oziq-ovqat va qishloq xo`jalik mahsulotlarini 
tekshiruvchi  sinov  laboratoriyasi  akkreditlangan  laboratoriyalardan  hisoblanib,  shu 
kungacha ko`pgina muayyan turdagi mahsulotlarga muvofiqlik sertifikati berildi. 
Standartlashtirish,  metrologiya  va  sertifikatlashtirish  sohalarida  ilmiy  tadqiqot 
ishlari ham o`z yo`nalishiga egadir. 
«O`zstandart» agentligi qoshidagi «STANDARLASHTIRISH, METROLOGIYA 
VA  SERTIFIKATLASHTIRISH  ILMIY-TADQIQOT  INSTITUTI»  (SMSITI) 
standartlashtirish,  metrologiya  va  sertifikatlashtirish  sohalarida  asosiy  ilmiy-uslubiy 
baza  hisoblanadi.  Ushbu  institut  yuqorida  qayd  etilgan  sohalar  bo`yicha  fundamental 
tadqiqotlar olib borishi  bilan bir  qatorda respublikada ushbu sohalar bo`yicha  malaka 
oshirish va qayta tayyorlash instituti hamdir. Shu sohalardagi belgilangan maqsadlarni 
amalga oshirish uchun u: 

 
standartlashtirish, metrologiya, sertifikatlashtirish va mahsulot sifati  
sohalarida hozirgi xalqaro talablarga javob beradigan milliy ilmiy baza yaratadi; 

 
standartlashtirish, metrologiya, sertifikatlashtirish va mahsulot sifati 
milliy tizimlarini yaratishda ularning ilmiy va  uslubiy asoslarini ishlab chiqadi; 

 
mahsulotning  raqobatdoshligini  ta’minlaydigan,  atrof-muhitni 
ishonchli  darajada  himoya  qilishga,  inson  sog`lig`ini  saqlashga,  mehnat 
havfsizligini  ta’minlashga,  mudofaa  qobiliyatini  oshirishga  qaratilgan  xalqaro 

---

 
73 
me’yoriy  va  tashkiliy-uslubiy  hujjatlar  bilan  uyg`unlashadigan,  asos bo`luvchi 
hujjatlar ishlab chiqadi va joriy etadi; 

 
standartlashtirish  va  metrologiya  sohalaridagi  mavjud  yoki 
uchraydigan  muammolarni  tadqiqot  qilish,  davlat  tilida  me’yoriy  hujjatlar, 
ma’lumotnomalar, lug`atlar yaratadi; 

 
yuqori malakali ilmiy kadrlar tayyorlaydi; 

 
standartlashtirish,  metrologiya,  sertifikatlashtirish  va  mahsulot 
sifatining  ilmiy  masalalari  bo`yicha  xalqaro  milliy  va  mintaqaviy  tashkilotlar 
bilan hamkorlikni amalga oshiradi; 

 
standartlashtirish,  metrologiya  va  sertifikatlashtirish  sohalarida 
ishlayotgan mutaxassislarning malakasini oshirishni ta’minlaydi; 

 
sertifikatlashtirish 
sohasida 
ishlaydigan 
ekspert-auditorlarni 
tayyorlaydi va boshqalar. 
Institut  tashkil  qilinganiga  ko`p  vaqt  o`tmaganligiga  qaramay  shu  kunga  qadar 
respublika  hayotida  muhim  ahamiyatga  ega  bo`lganbir  qator  hujjatlar  yaratdi  va 
yaratmoqda.  Bu  hujjatlarning  ahamiyati  beqiyos  bo`lib,    shu  sohalardagi  ishlarga 
qo`yilgan birinchi poydevorlardan hisonadi. 
Standartlashtirish  bo`yicha  bazaviy  tashkilotlarni  moliyalashtirish  tegishli 
mahsulot turi va xizmati iqtisodiy boshqaruv sohalari hisobidan amalga oshiriladi. 
Standartlashtirish bo`yicha bazaviy tashkilotlarning asosiy faoliyati va vazifalari: 
–  biriktirilgan 
tashkilot 
va 
korxonalarda 
standartlashtirish 
bo`yicha 
muvofiqlashtirish ishlari olib borish ham texnik yagonalikni ta’minlash; 
– biriktirilgan mahsulot, xizmat turi yoki jarayonlar guruhi bo`yicha o`zuvchi va 
kompleks  standartlashtirishni  ta’minlaydigan  asosiy  istiqbolni  yo`nalishlari  ishlab 
chiqish; 
–  biriktirilgan  mahsulot  gruhlarini  standartlashtirish,  me’yoriy  hujjatlarni  o`z 
vaqtida  tayyorlash,  joriy  etish  va  qayta  ko`rish  bo`yicha  takliflar,  me’yoriy  hujjatlar 
loyihalarini ekspertlov va tasdiqqa tayyorlov ishlarini amalga oshirish; 
–  biriktirilgan  mahsulot  guruhi  uchun  ko`rsatkichlarni  standart  yoki  boshqa 
me’yoriy hujjatlarda ko`rsatilgan normada, O`zbekiston Respublikasining faoliyatidagi 

---

 
74 
qonunchilik me’yorlari, xavfsizlik va ekologiya  masalalarini ta’minlaydigan darajada 
amalga oshirish; 
–  standartlashtirish  bo`yicha  bazaviy  tashkilotlarga  biriktirilgan  mahsulotning 
birinchi  na’munalari  uchun  loyihalarni  optimallashtirish  hamda  standartlashtirishni 
nazariy va amaliy tomonlaridan ilmiy-metodik ishlar olib borish; 
–  ko`rsatkichlarni  normada  bo`lishini  ta’minlash  maqsadida  doimiy  va  tizimli 
nazorat olib borish; 
–  korxona  va  tashkilotlarga  standartlashtirish  va  sertifikatlashtirish  bo`yicha 
uslubiy yordam ko`rsatish va sh.k