M illiy universiteti

118

---

Maqtovni suyush
Ey  musulmon  birodarim,  shuni  bilginki,  agar  maqtovni  yaxshi 
ko'rsang,  halok  qilguvchi  faxr  eshigidan  shayton  sening  ichingga 
kiradi.  Agarda  o'zingdagi  yaxshi  xislatlar  bilan  seni  madh  qilishsa, 
xato  ishlaringni  esla.  Bir  solih  kishi  uni  maqtagan  kishiga  shunday 
degan  ekan:  “Gunohlarda  hid  b o 'lsa  edi,  menga  hech  kim  yaqinla- 
shaolmasdi”.
Agarda  o'zingda  y o'q   xislatlar  bilan  seni  madh  qilishsa,  u  bilan 
faxrlanish  jinnilikdir.  B a'zi  hukamolar:  o'zida  yo'q  xislatlar  bilan 
madh  qilishlariga  rozi  bo'lgan  kishi  o 'z   ustidan  kulishlariga  imkon 
beribdi,  deyishgan.  Maqtov  oxir  oqibat  madh  qilingan  kishini  halo- 
katga duchor  qiladi.  Abu  Muso  al  Ash'ariy  (r.a.)dan:  “Nabiy  (s.a.v.) 
bir  kishi  bir  insonni  maqtayotganini  va  madlmi  juda  me'yoriga 
etkazayotganini  eshitib  qolib:  “Bir  kishini  halok  qildingiz  yo 
kesdingiz” dedilar.
Abu  Bakr  (r.a.):  “Bir  kishini  payqambarimiz  (s.a.v.)  ning  oldi- 
larida  zikr  qilishdi.  Shunda  kimdir  uni  maqtadi.  Rasululloh  (s.a.v.): 
“Holingga  voy  bo'lsin!  Do'stingning  bo'ynini  kesding”  deb  bir 
necha  bor qaytardilar  va:  '‘Agar yo'q.  Bas,  u  kishi:  “Shunday,  shun­
day  deb  hisoblayman”,  desin.  U  kishi  haqiqatda  shunday  ekanligini 
ko 'rsa ham.  Chunki, uning hisoblovchisi  Allohdir”, dedilar.
Madh  maqtalmishning  ayblarini  yashiradi,  natijada,  u  o'zini 
idora  qilolmaydi.  Madh  k o 'p  toat-ibodat qilishdan  insonni  fo'sadi  va 
maqtalmish o'zini yaxshi deb o'ylaydi.
Ziyod  ibn  Abu  Muslim:  “Biror  kishi  o'zi  haqida  yaxshi  narsa 
eshitsa,  shayton unga ko'rinadi” dedilar.
Ba'zi  salaflar:  kimki  madhdan  g'ururlansa,  shayton  uning  ichiga 
kirishga imkon topadi,  dedilar.
Umar  ibn  Hattob:  ‘‘Madhdan  saqlaninglar,  chunki  u  so'yishdir” 
dedilar.  Abu  Homid  Al-G'azzoliv:  “Insonlarda  yomonlovchi  va 
maqtovchilarga nisbatan to'rtta holat bor:
119

---

B irin d   '  ho lat:  M aqtov  bilan  xursand  bo'lish  va  unga  rahmat 
aytish,  ayblavdan  g'azablanish  va  yomonlovchiga  zarar  etkazishni 
qasd qilish.