|
1247 yil, may, Konya
Ey, hulqi hush kelinchak, yig'lamagin, yor-yor,
Ota-onangdan seni olib ketar, yor, yor,
Tongda qushlar sayrashi o'zga endi, yor-yor,
O'zga hayotning kuyi jo'r bo'ladi, yor-yor.
To'y kuni kechqurun sekin hovliga chiqdim va
kimlarningdir xitoblari, kulgulari, gaplari
orasida uydan tashqariga eshitilib turgan
Onado'lining qadimiy yor-yorini tinglab, biroz
muddat o'tirdim. Ayollar o'zlariga ajratilgan
tomonda kuylashardi. Men ashula so'zlarini
qiziqib eshitdim. Nima uchun ayollar to'y kuni
hamisha qayg'uli ashula aytishadi?
So'fiylar to'yni o'limga qiyoslashadi va o'limni
esa Xudoning vasliga yetish kuni sifatida
bayram qilishadi. Ayollar ham to'yni o'lim
bilan bog'lashadi, lekin buning sababi butunlay
boshqacha. Garchi ular uchun to'y baxtli hodisa
esa-da, baribir, xafa bo'lishadi. To'y
marosimida qizlik davri bilan vidolashayotgan,
tez orada ayol va ona bo'ladigan shaxsning
nolasi kuylanadi.
Mehmonlar ketishgach, uyga qaytdim va
yolg'izlikda muroqaba qildim. Keyin meni
kutayotgan Kimyoning xonasiga kirdim. U
to'shakda, zarli naqshlar bilan bejab tikilgan oq
libosda o'tirardi. Sochlari mayda o'rilgan, har
o'ramiga marjoy taqilgan. Yuzi ko'rinmadi,
chunki yuziga qizil ro'mol yopilgan edi. Oyna
yonida yonib turgan shamdan boshqa chiroq
yo'q. Devordagi oyna ustiga duxoba mato
tushirib qo'yilgan, chunki yosh ayol tunda o'z
aksini ko'rishi yomon belgi hisoblanar ekan.
To'shak yoniga anor va pichoq qo'yilgan, biz
uni serfarzand bo'lish niyatida eyishimiz kerak
ekan.
Kira meni bu yerning barcha urf-odatlaridan
xabardor qilgan, hatto kelinning boshiga
yopilgan to'rni olishdan oldin kelinga tilla
tangalardan terilgan marjon taqishim
kerakligini aytgan edi. Lekin umrimda tilla
tangalarim bo'lmagan, birovdan nasiyaga
olingan «marjon»ni esa taqishni xohlamadim.
Shuning uchun Kimyoning yuzini ochib, unga
faqat toshbaqanusxa taroq sovg'a qildim va
lablaridan bo'sa oldim. U tabassum qildi. Bir
on jur'atsizlikka taslim bo'ldim, go'yo yosh
bola bo'lib qolganday edim.
- Go'zalsan, - dedim men.
Kimyoning yuzi qizarib ketdi. Keyin bor kuchi
bilan o'zini aslidan farqli o'laroq, xotirjamroq
va tajribaliroq ko'rsatishga urinib, qaddini
rostladi.
- Endi men xotiningizman.
U yerga to'shalgan, sepining bir qismini tashkil
etgan, o'zi katta diqqat-e'tibor bilan to'qigan
gilamini menga ko'rsatdi. Ajoyib rang-barang
jilolar. Ko'rgan zahotim, undagi har bir tugun
men haqimda so'zlayotganini his etdim. Kimyo
unda o'z orzusini to'qigan edi.
Uni yana bir marta o'pib qo'ydim. Uning iliq
lablaridan vujudimni larzaga soladigan istak
taralardi. Kimyodan yasmin va boshqa
giyohlarning isi kelardi. Yoniga yotib Shu
ifordan nafas oldim. Shu topda men faqat
uning ichiga kirib g'oyib bo'lishni va o'zimni
butkul unutishni istardim. U esa menga
yomg'irdan oldin atirgul g'unchasi qanday
ochilsa, shunday ochilayotgan edi.
Men undan o'zimni tez tortib oldim:
- Kechir, Kimyo, men bunday qila olmayman.
U nafas olishdan to'xtab, jim qotdi. Uning
ko'zlaridagi uzilgan ilinj ifodasini ko'tara
olmay, o'rnimdan turib ketdim:
- Men ketishim kerak.
- Siz hozir keta olmaysiz, - dedi Kimyo hazin
ovozda. - Agar hozir ketsangiz odamlar nima
deydi? Ular nikoh buzildi deyishadi. Va bunda
meni aybdor qilishadi.
- Nima uchun? - so'radim men, garchi javobini
bilib turgan bo'lsam ham. Kimyo nigohini
chetga olib, tushunarsiz bir nimalar dedi, lekin
keyin o'zini qo'lga olib, har bir so'zini dona-
dona qilib dedi:
- Ular meni qiz emas ekan, deb o'ylashadi. Va
men bu nomusni bir umr ko'tarib yurishim
kerak bo'ladi.
Xudo yaratgan uyg'unlik bilan sira umumiyati
yo'q bu insoniy adolatsizlikdan tomirlarimda
qonim qaynab ketdi.
- Bema'nilik. Odamlar o'zlarining ishlarini
qilishsin, - e'tiroz bildirdim men, garchi
Kimyoning haqligini yaxshi tushunib turgan
bo'lsam ham.
Men anor yonida turgan pichoqni tezgina
oldim. kimyoning yuzida vahima paydo bo'ldi,
lekin keyin qayg'uli ahvolni tushungandek
bo'lib, o'ziga keldi. Men tezgina chap qo'limni
kesdim, yaradan choyshabga qon tomchiladi,
oqib to'q qizil dog'ga aylandi.
- Choyshabni ularga ber. Shu bilan og'zilarini
yoparsan, noming qanday toza bo'lgan bo'lsa,
shunday tozaligicha qoladi.
- Iltimos, shoshmang. Ketmang, - yolborardi
Kimyo.- Axir men xotiningizman-ku!
Shu dam men unga uylanib qanchalar katta
xato qilganimni his etdim. Tunda xonadan va
hovlidan ham chiqib ketar ekanman, boshimda
yorilguday og'riq turgan edi. Mening
vaziyatimdagi erkak uylanmasligi kerak. Men
oilaviy majburiyatlar uchun yaralgan emasman.
Menga endi bu har qachongidan ham ravshan
edi. Va endi buning badali ham behad katta
bo'ladi.
Menda nafaqat bu uydan, bu shahardan, bu
nikohdan, balki o'z vujudimdan ham qochishga
behad kuchli istak tug'ilgan edi. Lekin ertalab
Rumiy bilan ko'rishishim haqidagi fikr meni
to'xtatdi. Men uni yana tashlab keta olmasdim.
Men tuzoqqa tushibman.
Do'stlaringiz bilan baham: | 
