B. Аbidov, О. G‘. Аzimov, U. А. Ziyamuhamedova neft-gaz sintezi аsоslаri

2.1. Etilenning to‘g‘ridan to‘g‘ri gidratatsiyasi
Etilenni  to‘g‘ridan  to‘g‘ri  gidratatsiya  qilish  1932-yildayoq 
o‘rganila  boshlagan.  Jarayon  katalitik.  Katalizatorni  ikki  sinfga 
bo‘lish mumkin:
I. Suyuq katalizatorlar: 
1)  sulfat  kislota  (H
2
sO
4
),  xlorid  kislota  (HCl),  fosfat  kislota 
(h
3
pO
4
)
II. Qattiq katalizatorlar:
1) CaО+0,5V
2
О
3
+3,6n
3
RО
4
 (kalsiy oksidi+bor oksidi +fosfat kis
-
lota);
2) Silikageldagi H
3
pO
4
;
3) Аlumosilikatdagi H
3
pO
4
;
4) Turli yoyuvchilardagi WO
3
 (volfram oksidi).

---

88
Sanab  o‘tilgan  katalizatorlardan alumosilikatdagi H
3
pO
4
  va  sili
-
kageldagi volfram oksidi sanoat ahamiyatiga ega.
1949-yilda Hamdo‘stlik mamlakatlarida (R.F) etilenni to‘g‘ridan-
to‘g‘ri gidratatsiya usuli bilan etil spirt ishlab chiqarishning birinchi 
sanoat qurilmasi ishga tushirilgan.
Etilenni  to‘g‘ridan  to‘g‘ri  etil  spirtiga  gidratatsiya  jarayoni  bir 
bosqichda ketib, qaytar ekzotermik reaksiyadan iborat:
C
2
h
4
+h
2
О C
2
h
5
ОH+10,9 kkal/mol
Reaksiya  hajmning  kamayishi  bilan  ketganligi  sabab,  termodi
-
namik  jarayonni  spirt  hosil  bo‘lish  tomoniga  muvozanatni  siljitish 
omillari quyidagilardir: yuqori bosim, quyi harorat suv va etilenlarni 
yuqori nisbatlari.