O’zbekiston respublikasi sog’liqni saqlash vazirligi tibbiy ta’lim rivojlantirish markazi

Maishiy shikastlanish
 barcha shikastlanishlarning 39,3% ini tashkil qiladi. 
Maishiy shikastlanishni belgilovchi asosiy omillar: 
- dam olish vaqtida bolalarni  nazorat qilmasliq, 
- bolalar orasida tarbiyaviy ishlarni yetarlicha olib borilmasligi, 
- bolalar uchun o’yin maydonchalarini yetarli darajada ajratilmaganligi. 
Ko’cha shikastlari asosan harakat bor joylarda, uyushtirilmagan sport 
mashg’ulotlarini ko’chada olib borishda vujudga keladi. Ular barcha shikastlarning 
34,8% ini tashkil qiladi. Ko’cha shikastlarini quyidagi omillar belgilaydi: 
- yerlarni muzlashi, 
- barglarni ko’p to’kilishi, 
- ko’chalarni yetarli yoritilmasligi, 
- ko’chada futbol o’ynash, chang’i uchish va shu kabilar. 
Ko’chada olingan shikastlarni oldini olish uchun: 
- ota-onalar nazorati ostida bolalarni dam olishini tashkil qilish, 
- tarbiyaviy ishlarni yaxshi yo'lga ko’yish, 
- ko’chalarni chiqindilardan, muzlardan va qurilish materiallaridan tozalash. 
Maktab shikastlanishlari 15,0% ni tashkil etadi. Maktab shikastlarining kupi 
darsdan tashkari vaqtlarda, tanaffusda, jamoat ishlari bilan shug'ullanayotganda va 
boshqa holatlarda kelib chiqadi.  
Maktab shikastlarining faqat 30%i dars vaqtida-jismoniy tarbiya va mehnat 
darslarida kelib chiqishi mumkin. 
Sportdagi shikastlanishlar 5,6% ni tashkil qiladi. Sportning barcha turlari 
uchun shikastlanishlar o’ziga xos xususiyatga ega. 
Transport shikastlari bolalarda 1,2%ni tashkil qiladi. Bunda bosh miyaning 
shikastlanishi 15,4%, bir vaqtda ko’p shikastlar olish 10-15% ni tashkil etadi. 

---

70 
 
Shikastlanishlarning 26 dan 35%igacha o'limga sabab bo'lishi mumkin. Transport 
shikastlarinining ko’pi maktab yoshidagi , ayniqsa 1-4 sinf bolalarida va bahor-yoz 
oylari soat 16 dan 20 atrofida  vujudga keladi.  
Shunday qilib, bolalarda shikastlanishlarni oldini olish tadbirlari quyidagi 4 
guruhdan iborat: 
- bolalar, ota-onalar va uqituvchilar orasida sanitar-targ’ibot ishlarini 
aktivlashtirish; 
- shaxsiy xavfsizlik va ko’cha xavfsizligi haqida amaliy ko’nikmalarni 
bolalarga o’rgatish; 
- bolalarni jismoniy tayyorgarligini oshirish; 
- ko’cha territoriyalari, o’yin maydonlar va boshqa joylarni ko’rilishiga 
e'tibor berish.