O’zbekiston respublikasi sog’liqni saqlash vazirligi tibbiy ta’lim rivojlantirish markazi

Ayrim jinsli ayrim yoshda o’lganlar soni x 1000 
Shu jinsdagi va yoshdagi aholining o’rtacha soni 
 
Bu ko'rsatkich go’daklar o'limi, perinatal o'lim va onalar o'limidan tashqari 
turli yoshda 1000 aholiga nisbatan baholanadi.  
Ayrim kasalliklardagi o'lim ko'rsatkichi aholii sog'lig'ini yaxshilash va 
o'limni kamaytirishda muhim ahamiyatga ega.  
 U quyidagi formula yordamida aniqlanadi. 
 
Ayrim kasallikdan o’lgan shaxslar soni x 1000 
Aholining o’rtacha soni 
 

---

38 
 
 
O'lim  ko'rsatkichidan  farqli  letallik  ko'rsatkichi  sog'liqni  saqlash 
amaliyotida keng qo’llaniladi. Bu ko'rsatkich aholi soniga emas, balki shu kasallik 
bilan og’riganlar soniga nisbatan hisoblanadi. 
 
Yil davomida ayrim kasallik bilan o’lganlar soni x 100 
ushbu yilda shu kasallik  bilan kasallanganlar soni 
 
Tibbiy yordamni tashkil qilish va sifatini kasalxona o'limi (letalligi) va 
kasalxonadan tashqari o'lim (uyda va b.) ko'rsatkichlari baholab beradi. Kasalxona 
sharoitida ayrim kasalliklardan o’lganlar miqdori ham hisoblanadi. Kasalxona ish 
sifatini haqida bir kecha-kunduzgacha o'lim, operatsiyadan keyingi o'lim va b. ham 
baholaydi. 
Ba'zi bir kasallik  uchun (onkologik, sil) yillik  letallik ko'rsatkichi 
hisoblanadi. Letallikni faqat bir turdagi bemorlar guruhiga nisbatan tuzish mumkin.  
  
Hozirgi kunda  O'zbekistonda  kasalxona  letallik ko'rsatkichi   1,5%  va 
kasalxonadan tashqari 4,0% ni tashkil qiladi. 
O'lim haqidagi ma'lumotlar manbai bo'lib 106/u -"O'lim haqidagi vrach 
guvohnomasi" hisoblanadi, uni shifokorlar, feldsherlar, patologoanatomlar va 
sud.med. ekspert xodimlari berish huquqiga egadirlar. 
O'lim yashash joyiga qarashli davlat tashkilotlarida (FXDYo) o’lgandan 
keyin 3 kun ichida tibbiy muassasa xulosasiga binoan ro’yxatga olinadi. 
O'lim sabablari to'g'risidagi statistik axborotlarni to'g'riligi va haqqoniyligi 
"O'lim to'g'risidagi vrachlik guvohnomasi”ni to’ldirilish sifati va o'lim sabablarini 
to'g'ri o’rnatilishiga bog’liqdir. 
 Ko’pgina  iqtisodiy rivojlangan  mamlakatlarda  o'lim  ko'rsatkichi  uncha 
yuqori emas va jinsiy tarkibida ham o'zgarish kam. Ba'zi bir mamlakatlarda ayollar 
o'rtasidagi o'lim erkaklar o'limidan yuqori darajaga ega (Afrika mamlakatlari, 
Avstriya, Angliya, Germaniyalarda)