O. K. Iminov iqtisod fanlari doktori, professor

Kreditning  ta ’minlanganligi. 
Bu  tamoyil  yordam ida  xalq  xo‘ja!i- 
gining  rivojlanishida  qiym at  va  m oddiy  ishlab  chiqarish  o 'rta sid a  
b o ‘lishi  zarur boMgan  proporsiyalarning  bir rne’yorda  bo‘lishi  t a ’m in- 
lanadi.  Bu  tam oyilning   asosiy  m ohiyati  shundaki,  bunda  xo ‘jalik

---

aylanishida  ishtirok  etuvchi  b a n k   m ablag‘larining  h a r   b ir  s o ‘miga 
m uayyan boyliklarning bir so 'm i  qaram a-qarshi turishi  kerak.  Banklar 
to m o n id an   xalq  xo'jaligi  tarm oqlariga  berilgan  kreditlar  t o ‘liq  tovar 
moddiy  boyliklari  va  m a ’lum   xarajatlar  bilan  t a ’m in la n g a n   b o ‘lishi 
kerak.  T a rm o q larg a   t a ’m in la n m a g a n   k red itla rn in g   b erilishi  b a n k  
kreditlarining  bankka  qaytib  kelmasligiga  asos  hisoblanadi.  Bu  o ‘z 
navbatida  b a nkning  likvidliligiga  va  pul  m u o m alasiga  k a tta   t a ’sir 
ko‘rsatadi.  Shuning  uchun  h am   b ozor  iqtisodiyoti  sharoitida  banklar 
t o m o n i d a n   be rilad ig a n   k re d itla rn in g   to v ar  m o d d iy   b o y lik la r  va 
xarajatlar  bilan  ta ’m inlangan  bo'lishiga  alohida  e ’tib o r  berilmoqda. 
Hozirgi  sharoitda  bu  jarayo n n in g   amalga  oshirilishini  quyidagicha 
ifodalash  mumkin.
Kredit  olayotgan  korxona  ban k ka  tovar  yoki  to v ar  hujjatlarini, 
boshqa  biror  shakldagi  mulkni  garovga  q o ‘yadi  va  b a n k   bergan  kredit 
qarz  o ‘rnini  qoplash  huquqiga  ega  bo'ladi.  B a ’zida  kred it  varrant 
asosida ham   berilishi m um kin  (Varrant  — garov u c h u n  xizm at  qiluvchi 
hujjat).  Bunda  kreditorning  berayotgan  krediti  to v ar-m o d d iy  boyliklar 
bilan  ta ’minlanganligiga  ishonch  hosil  qilish  kerak.
Bank  ssudalarini  tovar-m oddiy  boyliklar  bilan  t o ‘liq  t a ’m in lan- 
ganligi  pul  m uomalasining  barqarorligini  t a ’minlaydi  c h u n k i  bankda 
pullarning naqd pulga va aksincha aylanishi transformatsiyalanib turadi.
Xulosa  qilib  aytganda,  kreditning  t a ’m inlanganlik  t a ’moyili  qarz 
oluvchi o ‘ziga oigan majburiyatlarni  buzish sharoitida qarz beruvchining 
mulkdorlik manfaatlarini himoya  qilishni ta ’minlaydi va o ‘zining amaliy 
aksini  kreditni  biror  garov  yoki  moliyaviy  kafolat  asosida  berishda 
topadi.  Bu  um umiqtisodiyot  barqarorlikka  erishish  davrida  ayniqsa 
muhimdir.