O. K. Iminov iqtisod fanlari doktori, professor


Kreditning  qaytarib  berishlilik  tam oyili



Download 10,01 Mb.
Pdf ko'rish
bet50/222
Sana08.01.2022
Hajmi10,01 Mb.
#335138
1   ...   46   47   48   49   50   51   52   53   ...   222
Bog'liq
Pul, kredit va banklar

Kreditning  qaytarib  berishlilik  tam oyili. 
Bu  tam oyil  k reditning 
m ustaqil  iqtisodiy  kategoriya  ekanligi  sh a rtid ir,  q aytib  berish lik 
kreditning  urnumiy  belgisi  hisoblanadi,  qaytib  berishlilik  o ‘z - o ‘zidan 
vujudga  kelmaydi:  u  moddiy  jaray o n larga,  qiym atning  aylanishini 
tugashiga  asoslanadi.  A m m o  doiraviy  ay lanishning  tugashi  —  bu 
qaytarib berishi emas,  faqat  qaytarib berish  u c h un   zamin  tayyorlashdir. 
Kreditni  qaytarish  aylanishdan  ch iq q a n   m ablag'lar  qarz  oluvchiga 
pul  mablag‘larining qaytarish  imkoniyatini  bergan  taqdirda qaytariladi, 
qaytarib  berishlilik  ikki  yoklama  ja ra y o n n i  ifoda  etadi,  u  kreditor 
uchun  ham,  qarz  oluvchi  uchun  ham   bir  xil  darajada  m uhim dir.
Qiymatni  qaytaruvchi  haiakatida  huquqiy  tom oni  ham   m uhim dir. 
Muayyan bir muddatga beriladigan  qiymatga egalik  huquqi  kreditordan 
qarz  oluvchiga  o'tmaydi.
Qarzga  beriladigan  qiymat  faqat  m uayyan  bir  tnuddatgina  o 'z  
egasi  q o ‘lidan  uzoqlashadi,  lekin  egasini  o'zgartirm aydi.
B o ‘sh  turg an  resurslarni  a k k u m u la ts iy a   q iluvchi  b a n k la r   bu  
resurslardan  o ‘z  resurslari  sifai'da  foydalana  olmaydi.  Batik  qarzga 
beruvchi  mablag‘ning  egasi  bo'Iib  korxona,  tashkilot,  alohida  shaxslar 
hisoblanadi.
Qaytarib berishlilik  muayyan  sh a rtn c rn a d a  o'zining o 'r m n i  iopadi.
Qaytarib  berishlilik  obvektiv  belgi  hisoblanadi.  Kreditni  qaytarib 
berishlilik tomoni  uni boshqa iqtisodiy kategoriyalardan,  shu ju m lad a n , 
m oliyadan  farq  qilish  imkonini  beradi.
Kreditdan  samarali  foydalanish  asosidagi  qaytarib  berishlilik  — 
b u tu n   bank  faoliyatining  markaziy  punkti  hisoblanadi.  K reditning  bu


tam oyili  am aliyotda  k red it  va  u n d a n   foydaianganlik  u c h u n   foiz 
sum m asini  kredit  bergan  muassasa  hisobiga  ko ‘chirish  yo'li  bilan 
to'lanadi.  Shu yo‘l bilan banklar kredit resurslarining qayta tiklanishini 
t a ’minlaydi.  Sobiq  ittifoq  davrida  markazlashgan  rejali  iqtisodiyot 
sharoitida kreditlashning  «qaytarilmagan ssuda»  deb  ataladigan  noras- 
miy  tushunchasi  bor  edi.  Kreditlashning  bu  shakli  xalq  xo‘jaligining 
k o ‘p  tarm oqlarida  ayniqsa  qishloq  xo‘jaligi  sohasida  keng  tarqalgan 
edi.  Kredit davlat banki tom onidan qarz oluvchining moliyaviy ahvolini 
hisobga olmagan holda berilar edi.  0 ‘zining iqtisodiy mohiyatiga ko‘ra 
qaytarilmaydigan  ssudalar  budjet  subsidiyalarini  q o ‘shimcha  shakli 
sifatida  namoyon  bo'ladi.  Bozor  iqtisodiyoti  sharoitida  «qaytarilmas 
kredit»  tushunchasi  bozor iqtisodiyoti tamoyillariga yot  bo ‘lib,  bunday 
kreditning amaliyotda b o ‘lishi  iqtisodiyot uchun juda xavfli  hisoblanadi.

Download 10,01 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   46   47   48   49   50   51   52   53   ...   222




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish