¤збекистон республикаси олий ва ¤рта

Uzun tolani baholash.

 

 

Uzun tolani baholashdagi asosiy sifat belgilari uning pishiqligi, egiluvchanligi va 

ingichkaligidir. 

 

 

Agar tola yaxshi egiluvchanlik xususiyatiga ega bo‘lsa,ko‘p marota- ba egish va 

burash ta`sirlariga chidamli bo‘ladi va shuning uchun undan yupqa va mahkam gazla-

malar to‘qiladi.  

 

Kanop  tolasining  yigiriluvchanlik  xususiyatini  oshirish  maqsadida  kanop  fab-

rikalarida uning har xil moyli emul`siyalar yordamida sun`iy ravishda yumshatiladi.  

Tolaning  egiluvchanlini,  pishiqligini  aniqlash  uchun  tayyorlangan  ma`lum  massali  va 

uzunlikdagi tutam tolalar G-2 egiluvchanlikni aniqlovchi pribor yordamida instrumental 

usulda mm hisobida aniqlanadi. Organoliptik usulda esa tolaning egiluvchanligini tolani 

ushlab  ko‘rilib, yumshoqligiga qarab sub`ektiv aniqlanadi. 

 

Yuqori  sifatli  tolada  mana  shu  uchala  asosiy  belgi  yaxshi  rivoj  langan 

bo‘lishi  kerak.    SHulardan  birontasining  kamayishi  tolaning  texnologik  qiymatini  pa-

sayishiga  olib  keladi.  Ba`zan  asosiy  bel-  gilaridan  biri  boshqalari  hisobiga  juda 

rivojlangan bo‘lishi mum- kin. Bunday hol ko‘proq ivitish protsessini noTo‘g‘ri uyush-

tirish  natijasida  kelib  chiqishi  mumkin.  Agar  ivitish  protsessi  oxiriga    etkazilmagan 

bo‘lsa, u holda tolani o‘rab turgan va parenxima to‘qimalari parchalanmagan bo‘lgani 

uchun tolaning pishiqligi yuqori bo‘ladi. Lekin bunday tola dag‘al va qiyin ajraladigan 

bo‘ladi.  Bunday  toladan  yaxshi  material  to‘qib  bo‘lmaydi  hamda  undan  tayyorlangan 

buyum t ezda  yirtilib  ketadi.  Agar  ivish protsessi o‘tib ketsa, tola juda yumshoq va 

ingichka bo‘lib, pishiqligi pasayib ketadi. Bunday toladan sifatli ingichka ip va chidamli 

gazlama to‘qib bo‘lmaydi.  

 

 

---

32 

 

Kanoppoya va po‘stloqdan tolani ajratib olish  

texnologik jarayonlarining sxemasi 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ivitish 

Quruq poyadan 

po‘stloqni  ajratish 

Po‘stloqni katta bog‘ 

qilib bog‘lash 

Ko‘k po‘stloq 

Kanoppoyani o‘rish 

Ko‘kpoyani 

yanchish 

Zavodda qabul qilish va g‘aramlarda saqlash 

ko‘kpoya 

Sortlarga ajratish va katta 

bog‘  qilish 

Urug‘lik poya 

Poya (sovuq suvda) 

 

Yuvish - titish mashinasida ishlash 

Ho‘l tolani siqish 

Chiqindilarni  boyitish   

Қуритиш (табиий ёки 

сунъий) 

Quritish (tabiiy yoki sun`iy) 

 

Yumshatish  

Qisqa tolani ajiratish  

  

Saralash va nam havoda tutib 

turish 

Qisqa tolani saralash va nam havoda 

tutib turish 

Presslab toy  qilish va saqlash  

Kanop fabrikasiga yuborish 

Po‘sloқ (Issiq yoki 

sovuq suvda) 

 

---

33