Mavqei alohida o‘rin egallaydi

4.9-rasm. Boshqaruv mexanizmi
2
  
                                                 
1
 Muallif ishlanmasi 
2
 Muallif ishlanmasi 

---

 
 
63 
   
 
 
4.1-jadval
1
 
Menejmentning tamoyillari
 
Tamoyillar 
Mazmuni 
Demokratiyalas
h 
Ishlarni ommani boshqarishga keng ko‘lamda jalb qilish, 
kengash va maslahatlar orqali bajarilishini talab qiladi. 
Ierarxiya 
Boshqarishning pog‘onaligiga asolanadi. 
Rejalashtirish 
Boshqarish bo‘g‘inlari o‘rtasidagi taraqqiyot nisbatlarini 
aniqlaydi, shartnomalarning bajarilishini tashkil qiladi va 
nazorat qiladi. 
Yakkahokimlik 
Boshqarish tayinlangan shaxs tomonidan bajarilib, unga 
boshqariladigan ob’ekt, uning mol-mulki, pul mablag‘lari 
ishonib toshiriladi YAkkahokimlik boshqarishda qatiy tartib va 
mehnat intizomini ta’minlaydi. Bunda «Ko‘plashib muhokama 
qilmoq keragu, lekin mas’uliyat yakka bir kishida bo‘lmog‘i 
kerak» degan tamoyil amal qiladi. 
Ilmiylik 
Menejerlardan chuqur bilimni, o‘z sohasi bo‘yicha iqtisod, 
mantiq, ruhiyat, matematika, chet tili, texnologiya kabi fanlarni 
yaxshi bilishni talab qiladi. 
Qayta aloqalar 
Topshiriqni berishda «tushundinglarmi?» deb so‘rash etarli 
emas. Bunday savolga javobgar shaxsdan tasdiqlovchi javobni, 
topshiriqni to‘g‘ri tushunganligini so‘rash kerak. 
Javobgarlik 
Bu eng avvalo, boshqaruvchilarning javobgarligini nazarda 
tutadi. Bajaruvchanlik madaniyati past, mas’uliyatsiz rahbar 
korxona va xodimlarning sho‘ri. Menejer uchun xuquqiy 
javobgarlik o‘ta yuqori bo‘lishi kerak. 
 
                                                 
1
 Muallif ishlanmasi 
Boshqaruv  tamoyillarining  shakllanishi  chuqur  tarixiy  ildizga  ega.  Xususan, 
O‘zbekistonda  bu  tamoyillar  Amir  Temur  xukmronligi  davrida  shakllana  va 
rivojlana  boshlagan.  Buyuk  Sohibqiron  davlati  o‘zining  ixcham,  tezkor 
boshqarish  devoniga  ega  bo‘lib,  yakkaxonlik,  ierarxiya  (bo‘ysunish  tartibi), 
bilimdonlik,  ilmiy,  javobgarlik,  demokratiya  kabi  tamoyillar  asosida 
boshqarilgan. 
Bu  borada  sohibqiron  Amir  Temurning  quyidagi  so‘zlarini  keltirish  o‘rinlidir. 
«Tajribamdan  ko‘rilganki,  ishbilarmon,  mardlik  va  shijoat  sohibi,  azmi  qat’i 
tadbirkor  va  hushyor  bir  kishi  ming-minglab  tadbirsiz,  loqayd  kishilardan 
yaxshidir. Chunki tajribali bir kishi ming kishiga ish buyuradi». 
 

---

 
 
64