|
2.7-rasm. Qirindi sindiruvchi pog‘onalar: a) charxlangan, b) o‘rnatilgan
85
2.2-jadval.
Mustahkamlik chegarasi,
v
kgk/mm
2
Burchak
, gard
<110
-2
>110
-10
Cho‘yanga ishlov berishda qattiq qotishmali va mineraloksramik plastinkali
keskichlarning oldingi burchagining qiymatlari quyidagicha bo‘ladi:
2.3-jadval.
Cho‘yan qattiqligi, NV
Oldingi burchak,
, grad
<220
12
>220
8
Po‘latlarni yo‘nishda qirindini sindirish uchun maxsus choralar ko‘rish talab
etiladi. Oldingi yuzada qirindini sindiruvchi eni kesim qalinligiga bogliq
bo‘ladigan pogonalar charxlashga (2.7-rasm,a) yoki maxsus moslamalar, ekranlar
o‘rnatishga to‘g‘ri
keladi (2.7-rasm,b).
Bosh keyingi burchak -
kesim yuzasiga nisbatan keskichning keyingi
yuzasini erkin siljitishni ta'minlashi kerak. Kesuvchi asbobning va ishlov
berilayotgan buyumning to‘qnash maydoni, keyingi yuzadagi kuch qiymati va
keskichning yeyilish jadalligi bosh keyingi burchak -
o‘lchamiga bog‘liq bo‘ladi.
Bosh keyingi burchak, -
kesuvchi qirraning yumaloqlanish radiusi o‘lchamiga va
keskichning o‘tkirlik burchagiga bevosita ta'sir etadi. Kesish jarayonidaga titrash
ma lum darajada keyingi yuzadagi to‘qnash sharoitiga bog‘liq bo‘ladi.
Qora ishlov berishda bosh keyingi burchak 6°...8° chegarada tanlab olinadi
va toza ishlov berishda 10
0
... 12
0
chegarada bo‘ladi. Yordamchi keyingi burchak -
, asosiy keyingi burchakka teng bo‘ladi. Qirqib, kesib tashlovchi keskichlarda
q1°....2
a
bo‘ladi.
Qora ishlov berish sharoitida keyingi burchakning kichrayishi keskichning
kesuvchi qismi tanasini mustahkam qilib tayyorlash zarurligini taqazo etadi. Toza
86
ishlov berishda esa kesish kuchlari uncha katta bo‘lmaganligi uchun keyingi
burchakni 15° gacha kattalashtirish mumkin.
Keskichlarni charxlash elektrokorund toshlari (tezkesar po‘lat), kremniy
karbididan tayyorlangan toshlar (qattiq qotishimalar va mineralokeramika)
yordamida bajariladi. Oldingi va keyingi yuzalarning kesuvchi qirralari bo‘ylab
«GOI
pastasi
" (tezkesar keskichlar) "bor karbidi pastasi" (qattiq qotshmali
keskichlar) surtilgan cho‘yan disklar yordamida
32
,
0
-
16
,
0
tozalagigacha olib
boriladi (3.6-rasm)
2.8-rasm. Keskichning oldingi va orqangi tekisliklari bo‘yicha charxlash
Keskichlarni olmos toshlar yordamida toza charxlash va kerakli sifatga
yetkazish (davodka) eng yaxshi natijalarni beradi.
Plandagi asosiy burchak
q30
o
....90
0
chegaralarda tanlab olinadi. Plandagi
asosiy burchak o‘zgarishi bilan kesuvchi qirraning ishchi uzunligini qirqim
qalinligiga bo‘lgan ta'siri o‘zgaradi. Burchak qanchalik kichik bo‘lsa, kesuvchi
qirraning ishchi uzunligi shuncha katta bo‘ladi va qirqim qalinligi shuncha kichik
bo‘ladi.
Bunda keskich turg‘unligi kattalashadi, lekin bu bilan birga detal egilishini
va titrashini hosil qiluvchi radial kesish kuchlari ortadi. Burchakning kichik
qiymatlari uncha katta bo‘lmagan kesish chuqurligi bilan yo‘nilayotgan hollarda
qabul qilinadi. Pogonali yuzalarga ishlov berilayotganda
burchak 90
0
qilib qabul
87
qilinadi. Shuningdek, kichik quvvatdagi dastgohlarda bikr bo‘lmagan detallar
(uzun, kichik diametrli valiklar, yupqa devorli detallar) yo‘nilayotganda ham
burchak 90
0
qilib qabul qilinadi. Ko‘p hollarda
q45° teng deb qabul qilingani
ma'qulroq bo‘ladi.
Plandagi yordamchi burchak
1
yordamchi kesuvchi qirraning qulay
sharoitda ishlashini ta'minlaydi va 5
0
... 10
0
dan 30
0
...45° gacha chegarada qabul
qilinadi.
Tezkesar keskichlar uchun
1
q5
0
….10
0
, qattiq qotishmalardan charxlangan
keskichlar uchun
1
q15
0
...30°, egilgan keskichlar uchun
1
q4°...5°, kesib
tashlovchi keskichlar uchun
1
q1
0
…2
0
(2.8-rasm) chegarada bo‘ladi.
Asosiy va yordamchi kesuvchi qirralar kesishadi, yoki bir-biri bilan
uchrashadi. Bular to‘g’ri chiziqli, egri chiziqli bo‘lishi mumkin (29-shakl).
Keskich cho‘qqisidagi yumaloqlanish radiusi r
0,5...5 mm, o‘tuvchi qirra
uzunligi f ≤ 2 mm, o‘tuvchi qirradagi plandagi burchak
0
q 15...20
0
chegarada
bo‘lishi mumkin. Kesish jarayonida eng yaxshi natijalar radiusli o‘tuvchi qirrada
hosil qilinadi.
2.9-rasm. Kesib tashlovchi keskichning plandagi burchaklari.
Asosiy kesuvchi qirraning qiyalik burchagi
, keskichning harakat
yo‘nalishiga nisbatan joylashishiga ta'sir qilishi bilan birga, kesuvchi qirraning
88
ishchi uzunligini kesilayotgan qatlam qalinligiga bo‘lgan munosabatiga ham ta'sir
qiladi.
2.10-rasm. Kesuvchi qirralar: a) egri chiziqli; b) to‘g‘ri chiziqli
Qiyalik burchak ning qiymati metallarni kesishda keskichning xomakini
o‘yib kesish sharoitiga katta ta'sir o‘tkazadi. Qiyalik burchak ning manfiy
qiymatida keskichning buyum bilan uchrashish joyi eng zaif nuqta bo‘lib keskich
cho‘qqisi hisoblanadi. burchagining musbat qiymatida to‘qnashishning dastlabki
nuqtasi keskich cho‘qqisidan siljiydi va uning sinish imkoniyatini kamaytiradi.
burchagi qirindining tushish yunalishiga hal qiluvchi ta'sir o‘tkazadi (3.8-
rasm). Qopa ishlov berishda
burchagini muvofiqlashtirib qirindini qoniqarli
maydalanishiga erishish mumkin. Bunda qirindi kerakli holatga yo’nalgan bo‘ladi.
Toza ishlov berishda ishlov berilgan yuzaga ziyon yetkazmaslik maqsadida qirindi
ishlov beriladigan yuzaga yo’naltiriladi. Burchakning (3.8-rasm, a) manfiy
qiymatidan musbat qiymatiga o‘tishida keskich cho‘qqisi mustahkamlanadi, uning
turg‘unligi bir muncha oshadi, shu bilan birga radial kesish kuchi ham ortadi.
Asosiy kesuvchi qirraning qiyalik
burchagi -20° dan +30° gacha bo‘lgan
chegarada o‘zgarishi mumkin va u 2.4- jadvalga muvofiq tanlanadi.
89
2.11-rasm. Kesuvchi qirra qiyalik burchagining
qirindi chiqish yo‘liga ta'siri
Do'stlaringiz bilan baham: |
