Andijon davlat universiteti ijtimoiy pedagogika

 

Pedagogika va ijtimoiy pedagogika mezonlari 

Fanning    bilimlar  tizimi  uning  tushunchalari  va  mezonlarida  aks  etadi.  Tushunchalar  – 

mavjud dunyoni idrok etish jarayonidagi aks etishi shakllaridan biri. Har qanday fan rivojlanishi 

jarayonida  tushunchalar  fan  mezoniga  birlashadi,  kengayadi  va  qayta  hosil  qilinadi.  Mezonlar 

yanada umumiy, fundamental “asliy” deb atalmish tushunchalarni bildiradi. Bu tushunchalardan 

mazkur fanda ishlatiladigan qolgan tushunchalar hosil bo‘ladi. 

Oxirgi  yillarda  pedagogikada  farqlanish  jarayoni  kuchaydi.  Ko‘pgina  yangi  ilmiy  sohalar 

yuzaga keldi, bular soniga ijtimoiy pedagogika ham kiradi. Pedagogikaning har bir  yangi ilmiy 

sohasi o‘ziga xos xususiyatlarga ega. Bu xususiyatlar uning mezon va tushunchalari tizimida o‘z 

aksini topadi. 

Ijtimoiy  pedagogika  mezonlarini  ko‘rib  chiqishda  avval  biz  pedagogika  mezonlarini 

ajratamiz. U (pedagogika) boshqa fanlardan nimani o‘zlashtirganini, qaysi mezonlar asl o‘ziniki 

ekanligini  ko‘rib  chiqamiz.  So‘ng  u  boshqa  fanlardan  nimani  o‘zlashtirganini  va  qaysi 

tushunchalar  o‘zinikiligini  bilish  uchun  pedagogika  mezonlarini  ijtimoiy  pedagogikaga 

loyihalashtiramiz. Ma’lumki, pedagogika boshqa fanlar tushunchalarini o‘zlashtiradi va ulardan 

keng  foydalanadi, masalan, “shaxs”, “rivojlanish”, “faoliyat”, “sotsializatsiya  (ijtimoiylashuv)”, 

---

11 

 

“jamiyat”.  Uning  asl  mezonlari  “tarbiya”,  “ta’lim”  va  “o‘qitish”  hisoblanadi.  Hozirgi  kunda 

shuningdek, umumqabul qilingan “pedagogik faoliyat” mezoni ham kiradi. 

Ijtimoiy  pedagogika  mezonlariga  “ijtimoiy  pedagogik  faoliyat”,  “ijtimoiy  ta’lim”  va 

“ijtimoiy tarbiya” kiradi. 

 

Pedagogika  va ijtimoiy pedagogika mezonlarining qiyosiy jadvali