Qarshi muhandislik iqtisodiyot instituti «kasb ta'limi»

4.2. Kasbiy ta'limni tashkil etishda rossiyalik pedagoglarning xizmatlari. 

        Xar  bir  millatning  o'ziga  xos  milliy  madaniyati  va  ma'rifati  umuminsoniy 

madaniyat  va  ma'rifatning  ajralmas  qismidir.  Umuminsoniy  sivilizasiyaga  har  bir 

xalq o'z ulushini, hissasini qo'shgan. Umuminsoniy, umumxalq madaniyati, ma'rifati 

va ilmu fan rivojida har biri xalq bir-biriga ustozlik qilgan. 

        Kasb-hunar ta'limining rivojlanish tarixida minglab yillar davomida shakllangan. 

Shu  o'rinda  Rossiyada  tashkil  etilgan  dastlabki  ta'lim  muassasalari  qatoriga  Pyotr1 

tomonidan  tashkil  etilgan  navigasiya  maktabi,  artileriya  maktabi  (1712),  harbiy 

feldsherlik  maktabi  (1754),  san'at  bilim  yurti  (1783),  o'qituvchilar  seminariyasi 

(1786), kabilarni ko'rsatish mumkin. 

         Rus  ma'rifatparvar  pedagoglari  M.V.Lomonosov  (1711-1765),  G.S.Skovoroda 

(1722-1794),  N.I.Novikov  (1744-1818),  A.N.Radishchev  (1749-1802),  B.G. 

Belinskiy  (1828-1771),  A.I.Gersen  (1836-1870),  N.G.Chernishevskiy  (1828-1889), 

N.A.Dobrolyubov  (1836-1861),  L.N.Tolstoy  (1828-1910),  N.I.Pirogov  (1810-1881), 

K.D.Ushinskiy (1824-1871) kabilarning ishlariga zamin sifatida xizmat qildi. 

         Dunyo  miqyosidagi  ijtimoiy,  iqtisodiy  va  ishlab  chiqarishdagi  texnik  va 

texnologik  o'zgarishlar  kadrlar  tayrlashga  yangi  talab  qo'ymoqda.  Rossiyalik  olim 

E.F.Zeer  tomonidan  K.K.Platonov  g'oyalariga  asoslangan  holda,  to'rt  komponentli 

mutaxassis  tuzilmasi  ishlab  chiqilgan  bo'lib,  unda  kasbiy  fazilatlar  shaxsning 

ijtimoiy-psixologik  komponentlari,  talab  etiladigan  ixtisosliklar  kabilarni  o'ziga 

qamrab oldi. 

XX  asrda  Rossiya  olimlari  ham  pedagogik  texnologiyani  ta'lim-tarbiya 

jarayoniga  qo'llash  bo'yicha  ancha  intilishlarni  amalga  oshirdilar  va  oshirmoqda. 

Nazariyalar  yaratilib,    uning  amaliyot  yo'nalishlariga  doir  risola,  o'quv  qo'llanma 

chop  etildi.  V.P.Bespalkoning  ―Slagaeme  pedagogicheskie  texnologii‖.-  M: 

Pedagogika,  1989;  Pedagogika  progressivne  texnologii  obucheniya  –M:1995;  V.M. 

Monaxovning  ―Aksiomaticheskiy  podxod  k  proektirovaniepedagogicheskiy 

texnologii.‖  M:  Pedagogika,  1995;  V.Gusevning  ―Metod  proektov  kak  chastny 

sluchay  intengralnoy  texnologii  obucheniya‖.  M,  1995;  M.V.  Klarining 

―Pedagogicheskaya  texnologiya  v  uchebnom  prosesse‖.  –  M:  Znanie,1989;  P.  I. 

Tretyakov  va  I.  V.  Sennovenskiyning  ―Texnologiya  modulnogo  obucheniya  v 

shkole‖.  –M:  1997;  V.  V.  Yudinning  ―Pedagogicheskaya  texnologiya‖.  Yaroslavl, 

1997;  YE.  S.  Polat  va  boshqalarning.  Nove  pedagogicheskie  i  informasionne 

texnologii  v  sisteme  narodnogo  obrazovaniya  –  M;  2001.  A.P.Kukushinning 

―Pedagogicheskie  texnologii‖.  -  M:  Novy  mir,  2004  va  boshqalar  shular 

---

jumlasidandir.  Bu  risolalarda  ―Pedagogik  texnologiya‖,  ―Ilg'or  pedagogik 

texnologiya‖, ―Yangi pedagogik texnologiyalar‖ga ta'riflar berilib, ularning mohiyat-

mazmuni,  hozirgi  ijtimoiy-iqtisodiy  taraqqiyot,  xalq  ta'limini  rivojlantirishga 

qo'shishi  lozim  bo'lgan  samarali  sifat  ko'rsatgichlari  to'g'risida  fikr  yuritiladi  va 

pedagogik  texnologiyaning  o'qish  muvaffaqiyatini  kafolatlashda  o'quvchi  shaxsini 

shakllantirish jarayonini loyihalashdagi ahamiyati hamda xususiyatlari ochib beriladi. 

Bu  o'qituvchining  metodik-texnologik  tayyorgarligini  oshirishga,  albatta,  yordam 

ko'rsatishi tabiiydir. 

Ilmiy  pedagogik  ma'lumotlarning  xabar  berishicha  Rossiyada  pedagogik 

texnologiyaga e'tibor 1965 yildan boshlandi.