Operatsion tizimlar

Android 
Ushbu tizimning eng o’ziga xos xislatlaridan biri -unda o’zlashtirish (customization) 
imkoniyatlari  miqdoridir.  Bu  qulaylik  telefonning  butun  telefonning  barcha  qismi, 
o’rnatilgan fon, vidjetlar va ikonkalarni o’z ichiga oladi. Android Google Play yoki nashr 
qiluvchining o’zidan bevosita yuklab olinadigan, bir milliondan oshiq turli ilovalarga ega. 
Agar siz aynan o’zingizga moslashtirilgan mobil xizmatini istasangiz, Android eng yuqori 
tanlovdir. 
IOS
 
Apple’ning IOS, IPhone’da 2007 yilda ishga tushirilgan bo’lib, mavjud eng birinchi 
mobil O.Tlaridan biridir. Ushbu tizimdan foydalanish ortidagi asosiy g’oya -boshqa barcha 
Apple mobil mahsulotlaridan foydalana olish imkoni bo’ladi. Ma’lumki Apple mavjud eng 
zo’r  telefonlarni  ishlab  chiqadi,  shu  bilan  o’z  operatsion  tizimini  ahamiyatini  oshiradi. 
Undan  tashqari  iOS  uchun  mobil  ilovalar  soni  ulkandir,  hayolingizga  kelishi  mumkin 
bo’lgan barcha dastur va hizmatlar muhayyo. 
Windows
 
Kompyuterlar orasida Windows eng hurmatga sazovor O.T. bo’lishiga qaramay, 
Window mobil muqobillari “to’yga so’nggi kelgan mehmon”ga o’xshab ketadi. Ijro 
bobida Windows Phone o’z raqiblari iOS va Androidga yaqin darajadagi ko’rsatkichga 

---

113 
 
erishdi; biroq uning ilovalari miqdori sezilarli darajada kamchilikni tashkil etadi. Umuman 
olganda Windows  OT.ning ashaddiy muhlisi bo’lmasangiz, Android va iOS yaxshi tanlov 
bo’lib ko’rinishi mumkin. 
Nokia  firmasi  tomonidan  qo'llab  quvvatlanganligi  sababli  eng  keng  tarqalgan 
(populyarniy)  OT  hisoblanadi.  Tizimning  xajmini  kichikligi,  hamda  tizimyadrosining 
grafik interfeysdan ajratilganligi bu tizimni keng tarqalishida muim ahamiyat kasb etgan. 
Bu  (garfik  interfeys  tizim  yadrosidan  ajratilganligi)  Otni  turli  xil  qurilmalarga  o'rnatish 
imkonini beradi. Keyinrok ko'p vazifali (mnogozadachnost) funktsiyasi qo'shilgan. 
Har  bir  ishlab  chiqaruvchi  o'z  qurilmasining  apparat  platformasining  imkoniyatlaridan 
kelib  chiqqan  holda  ushbu  Otning  uz  distributivini  yozib  chiqqan.  Shu  tarika  Series  60, 
Series  80,  Series  90,  UIQ,  MOAP  versiyalari  xosil  kilingan.  Har  bir  versiya  o’ziga  xos 
xususiyatlarga  ega  bo’lganligi uchun  ularning  har biriga  mos  ravishda  ilovalar  yozilgan. 
Bu xol bir kancha nokulayliklar tugdirgan, shu sababli Windows mobile, Android, iPhone 
OS  OTlari  paydo  bo’lgach  ishlab  chiqaruvchilar  uchun  Sybian  OS  OTlari  uz  qadr 
qimmatini  yoqotdi.  Bugungi  kunga  kelib  mobil  qurilma  ishlab  chiqaruvchi  yirik 
kompaniyalardan  faqat  nokia  firmasi  ushbu  otni  uz  smartfonlari  va  mobil  telefonlarida 
ishlatmoqda. 
Afzalliklari. 
-   Xotira va prosessorga kam talab (Nizkoye trebovaniye); 
-   Foydalanilmayotgan xotirani bushatish funktsiyasi; 
-   Stabillik; 
-   Ushbu platforma uchun viruslarning kamligi; 
-   Avvalgi versiya xatoliklarini to’g’rilangan, yangi versiyalrni tez ishlab chiqarilishi; 
Kamchiliklari. 
- Kompyuter bilan boglanish uchun qo’shimcha ilovalarni o’rnatilishiga talab; 
- Avvalgi versiya ilovalarini yangi versiyalarda ishga tushmasligi (nesovmestimost); 
Windows mobile. 
Bu  OT  OT  ishlab  chiqaruvchi  kompaniyalarning  lideri  hisoblanmish  MicroSoft 
kompaniyasi  tomonidan  ishlab  chiqilgan.  Windows  mobile  otsining  interfeysi  - 
kompyuterlardagi  otlarning  interfeysiga  uxshash.  Bu  ilovalarni  yozishni  birkancha 
osonlashtiradi  va  foydalanuvchilar  uchun  ular  uchun  xam  ularga  tanish  interfeysda 
ishlashga uziga yarasha kulaylik olib beradi. 
Afzalliklari. 
-   Interfeysining kompyuter interfeysiga uxshashligi; 
-   qulay sinxronizatsiya; 
-   OT tarkibida ofis ilovalarining mavjudligi; 
-   Ko’p vazifaliligi; 
Kamchiliklari. 
- qurilmalarga quyilgan katta talab (visokoye trebovaniye k oborudovaniyu); 

---

114 
 
- Viruslarning kupligi; 
- Ishlashdagi nokulaylik (nestabilnosti v rabote); 
Android 
Android - Linux OT lari bazalari asosida ishlab, google kullab kuvvatlashi yordamida 
Open Handset Alliance (OHA) tomonida ishlab chiqilgan  yangi otlardan biri hisoblanadi. 
Otning  boshlangich  kodi  (isxodniy  kod)  ochik  bo’lganligi  sababli  har  bir  ishlab 
chiqaruvchi o’z mobil otlarini o’z distributivlarini ishlab chiqishi mumkin. 
Afzalligi. 
-   Boshlang’ich kodning ochiqligi; 
-   Ko’pgina ilovalarni mavjudligi; 
-   Yuqori tezkorlik darajasi (visokoye bistrodeystviye) ; 
-   Google  serverlar  bilan  o’zaro  qulay  bog'lanish  (udobnoye  vzaimodeystviye  s 
serverami Google) ; 
Kamchiliklari. 
-   Ko’gina aktual versiyalar - ishlab chiqaruvchilar qaysi versiyadagi OT uchun ilova 
yozishni bilmasligi; 
-   Ochiq kodli bop’lganligi uchun xakerlar xujumiga bardoshlimasligi; 
-   Deyarli har doim qayta to’g’rilash talab etilishi; 
IPhone OS 
Apple  kompaniyasi  tomonidan  ishlab  chiqilgan  OT.  Bu  ot  fakatgina  Apple 
kompaniyasi  maxsulotlarida  ishlatiladi.  iPhone  ,  iPod,  iPad  qurilmalari  hamda  AppleTV 
televizorlariga OT sifatida o’rnatilgan. 
Afzalliklari 
 -  Foydalanishning qulayligi; 
-   Sifatli xizmat ko’rsatish ; 
-   Ko’pgina muommolar to’g’rilanadigan, doimiy yangilanish; 
-   App Store dan ko’pgina zararsiz dasturlarni sotib olish imkoniyati; 
Kamchiliklari. 
-   Norasmiy ilovalarni o’rnatish uchun jeylbreak ni talab etilishi; 
-  Ko’p vazifalikning yo’qligi; 
- Dokumentlarni taxrirlash redaktorini OT tarkibida yo’qligi; 
Palm OS 
Ushbu  OT  1996  yili  vujudga  kelgan.  Chuntak  partotiv  kompyuter  (KPK)  larida 
qo’llaniladi.  Keng  imkoniyatlari  va  foydalanishda  qulayligi  sababli  keng  tarqalgan  edi. 
Hozirda deyarli foydalaanilmaydi. 
Afzalliklari. 
-   Ko’p resurs talab etmaydi; 
-   Foydaalnuvchi interfeysining qulayligi; 
-   Kompyurter bilan qulay sinxronizatsiya; 

---

115