Dizayn (kostyum), 5111000-Kasb ta’limi (5320900-Yengil sanoat buyumlari konstruksiyasini ishlash va texnologiyasi

4.Marketing ma'lumotlarini yiğish.

Bozorni ơrganish va kerakli ma'lumotlarni olish kompaniyaga  ơz imkoniyatlarini

yaxshiroq  baholashga  va maqsad  qilib  qo’yilgan segmentlarni aniqroq  topishga,

qiziqarliroq  takliflarni ơylab topishga, hamda  marketing rejalashni amalga

oshirishga  yordam beradi. Har  bir firma marketologlarni  ularga zarur bơlgan

ma'lumot  bilan ta'minlashlari lozim. Shuning  uchun  kompaniyaning  maxsus

xodimlari  turli mansabdagi  rahbarlarga  bozor  holati  haqidagi qaysi ma'lumot

zarurligin i aniqlaydi va marketing ma'lumotlar  tizimini rejalashtiradi. Marketing

ma'lumotlar  tizimi (MMT) marketing qarorlarini qabul qilishda  ishlatiladigan

dolzarb va aniq ma'lumotni yiğish, ajratish, tahlil qilish, baholash va taqsimlash

uchun odamlar, asboblar va jarayonlar majmuasi.

  MMT asosi

 — firmaning  ichki  hisob kitob tizimi. Unda buyurtmalar, savdo,

narxlar, chiqimlar, zahiralar, debitorlik  va kreditorlik qarzi va boshqalar  haqida

ma'lumotlar kơrsatilgan. Ichki ma'lumotlar  tahlili menejerga  marketing  bo’yicha

kompaniyaning  imkoniyatlarini va muammolarini  aniqlashda  qơl  keladi. Ichki

---

12

hisob kitob tizimi asosi — “buyurtma – to’lov”tsikli. Savdo vakili, dilerlar va

haridorlar  buyurt- malarini kompaniyaga yo’llaydilar. Savdo  bơlimi

buyurtmachilarga schet - fakturalar beradi, ularning  nushalarini  boshqa

bơlimlarga  boradilar. Haridorlar  va savdo vakillari ơz  arizalarini  faks  yoki

elektron  manzil  bo’yicha  boradilar.  Keyin, buyurtmalar  kompyuterlashtirilgan

omborxonaga  kelib tushadi va ogohlantirishsiz bajariladi.

    

Savdoni   tekshirish  tizimi. Marketing   menejerlar  olib borilayotgan savdo

haqida  ma'lumotlarni vaqtida olishlari lozim.

Ma'lumotlar  bazasi, omborxonalar va ma'lumotlarni topish. Zamonaviy

kompaniyalarda  ma'lumotlar  bazasi  kơrinishida  jamlangan, masalan, haridorlar,

maxhsulot, savdo ishchilari va boshqalar  haqida ma'lumotlar bazasi. Xaridorlar

ma'lumotlar  bazasida  xaridorning ismi, manzili, xaridlari  tarixi, bir hil  holatlarda

esa  har bir  xaridor  haqidagi demografik  va  psixografik  ma'lumotlar bor.

     Marketing kuzatuv tizimi - hozirgi paytdagi bozor ahvoli haqida ma'lumotlarni

yiğish. Marketolog  kitob, gazeta, publikatsiya  ơqish, xaridorlar, ta'minlovchi,

boshqa  menejerlar  va  kompaniya  xodimlari bilan gaplashish  orqali  bozor

jarayonlari  rivojlanishini  kuzatadi.

Doimiy o’zgaruvchan  global dunyoda  kompaniya  olti  asosiy guruh, omillarini

kuzatishi kerak;

demografik, iqtisodiy, ommaviy madaniy, tabiiy, texnologik va siyosiy (xuquqiy).

Demografik muhitda marketologlarni aholi ơsish sur'atlari, yoshi,  etnik tarkibining

ơzgarishi, aholining  bilim darajasi, odamlarning geografik  kơchishlari(migratsyai

) va ommaviy bozordan  mikrobozorga ơtish kiziqtiradi.