|
SIMSIZ ALOQA TIZIMLARIDA AXBOROT XIMOYASI
Simsiz tarmoqlar odamlarga simli ulanishsiz o‘zaro bog‘lanishlariga imkon beradi.
Bu siljish erkinligini va uy, shahar qismlaridagi yoki dunyoning olis burchaklaridagi
ilovalardan foydalanish imkonini ta’minlaydi. Simsiz tarmoqlar odamlarga o‘zlariga qulay
va xoxlagan joylarida elektron pochtani olishlariga yoki Web-sahifalarni ko‘zdan kechirish-
lariga imkon beradi.
Simsiz tarmoqlarning turli xillari mavjud, ammo ularning eng muhim xususiyati
bog‘lanishning kompyuter qurilmalari orasida amalga oshirilishidir. Kompyuter qurilma-
lariga shaxsiy raqamli yordamchilar (Personal digital assistance, PDA), noutbuklar, shaxsiy
kompyuterlar, serverlar va printerlar taalluqli. Odatda uyali telefonlarni kompyuter qur-
ilmalari qatoriga kiritishmaydi, ammo eng yangi telefonlar va hatto naushniklar ma’lum
hisoblash imkoniyatlariga va tarmoq adapterlariga ega. Yaqin orada elektron qurilmalarn-
ing aksariyati simsiz tarmoqlarga ulanish imkoniyatini ta’minlaydi.
Bog‘lanish ta’minlanadigan fizik xudud o‘lchamlariga bog‘liq holda simsiz tarmo-
qlarning quyidagi kategoriyalari farqlanadi:
- simsiz shaxsiy tarmoq (Wireless personal-area network, PAN);
- simsiz lokal tarmoq (Wireless local-area network, LAN);
- simsiz regional tarmoq (Wireless metropolitan-area network, MAN):
- simsiz global tarmoq (Wireless Wide-area network, WAN).
Simsiz shaxsiy tarmoqlari uzatishning katta bo‘lmagan masofasi bilan (17 metrga-
cha) ajralib turadi va katta bo‘lmagan binoda ishlatiladi. Bunday tarmoqlarning xarakter-
istikalari o‘rtacha bo‘lib, uzatish tezligi odatda 2Mb/s dan oshmaydi.
Bunday tarmoq, masalan, foydalanuvchi PDA sida va uning shaxsiy kompyuterida
yoki noutbukida ma’lumotlarni simsiz sinxronlashni ta’minlashi mumkin. Xuddi shu tariqa
printer bilan simsiz ulanish ta’minlanadi. Kompyuterni tashqi qurilmalar bilan ulovchi
simlar chigalliklarining yo‘qolishi etarlicha jiddiy afzallik bo‘lib, buning evaziga tashqi qur-
ilmalarning boshlang‘ich o‘rnatilishi va keyingi, zaruriyat tug‘ilganda, joyining o‘zgartirili-
shi anchagina osonlashadi.
Simsiz lokal tarmoqlar ofislarning ichida va tashqarisida, ishlab chiqarish binolar-
ida uzatishlarning yuqori xarakteristikalarini ta’minlaydi. Bunday tarmoqlardan foydal-
anuvchilar odatda noutbuklarni, shaxsiy kompyuterlarni va katta resurslarni talab etuvchi
ilovalarni bajarishga qodir protsessorli va katta ekranli PDA larni ishlatishadi. Xizmatchi
tarmoq xizmatlaridan majlislar zalida yoki binoning boshqa xonalarida bo‘la turib foyda-
lanashi mumkin. Bu xizmatchiga o‘z vazifalarini samarali bajarishga imkon beradi. Simsiz
lokal tarmoqlar uzatishning 54Mbit/sgacha tezligida barcha ofis yoki maishiy ilovalar
talablarini qondirish imkoniga ega. Xarakteristikalari, komponentlari, narxi va bajaradigan
amallari bo‘yicha bunday tarmoqlar Ethernet xilidagi an’anaviy simli lokal tarmoqlariga
o‘xshash.
Simsiz regional tarmoqlar yuzasi bo‘yicha shaxarga teng bo‘lgan xududga xizmat
qiladi. Aksariyat xollarda ilovalarni bajarishda belgilangan ulanish talab etiladi, ba’zida
72
esa mobillik zarur bo‘ladi. Masalan, kasalxonada bunday tarmoq asosiy bino va ma-
sofadagi klinikalar orasida ma’lumotlarni uzatishni ta’minlaydi. YOki energetik kompani-
ya bunday tarmoqdan shaxar masshtabida foydalanib, turli tumanlardan beriladigan ish
naryadlaridan foydalanishini ta’minlaydi.
Natijada, simsiz regional tarmoqlar mavjud tarmoq infratuzilmalarini bir erga to‘play-
di yoki mobil foydalanuvchilarga mavjud tarmoq infratuzilmalari bilan ulanishni o‘rnatish-
ga imkon beradi.
Simsiz regional tarmoqlarning xarakteristikalari turlicha. Ulanishlarda infraqizil
texnologiyaning ishlatilishi ma’lumotlarni uzatish tezligining 100 Gbit/s va undan katta
bo‘lishini ta’minlaydi.
Simsiz global tarmoqlar mobil ilovalarning, ulardan mamlakat yoki xatto konti-
nent masshtabida foydalanishni ta’minlash bilan ishlanishini ta’minlaydi. Iqtisodiy mulo-
hazalarga tayangan holda, telekommunikatsiya kompaniyalari ko‘pgina foydalanuvchilar
uchun uzoq masofadan ulanishni ta’minlovchi simsiz global tarmoqning nisbatan qimmat
infratuzilmasini yaratadilar. Bunday echimning xarajati barcha foydalanuvchilar o‘rtasida
taqsimlanadi, natijada abonent to‘lovi unchalik yuqori bo‘lmaydi.
Simsiz global tarmoq xarakteristikalari nisbatan yuqori emas, ma’lumotlarni
uzatishning tezligi 56 Kbit/s ni, ba’zida 170 Kbit/s ni tashkil etadi.
Simsiz global tarmoqlarga xos ilovalar Internetdan foydalanishni, elektron pochta
xabarlarini uzatish va qabul qilishni, foydalanuvchi uydan yoki ofisdan tashqarida bo‘lgani-
da korporativ ilovalardan foydalanishni ta’minlovchi ilovalardir.
Abonentlar, masalan, taksida ketayotganlarida yoki shahar bo‘yicha sayr qilinayot-
ganlarida ulanishni o‘rnatishlari mumkin. Umuman, simsiz global tarmoqdan foydalanu-
vchilar xududiy chegaralanmaganlar.
Do'stlaringiz bilan baham: | 
